Skepsis congres 2016

In 2016 was ik een van de bezoekers op het jaarlijkse congres van de stichting Skepsis in “De Eenhoorn” in Amersfoort. Ik beschouw dit congres als een van mijn jaarlijkse uitjes en ook dit jaar was het zeer onderhoudend. De titel van dit congres was ‘Niet overtuigd door de wetenschap’ en de onderwerpen die aan de orde kwamen hielden zich bezig met de vraag waarom mensen waarde hechten aan niet-bewezen ideeën en er zelfs in zee mee gaan, samenzweringstheorieën en welke rol wetenschapscommunicatie speelt. Ook was er een zeer vermakelijk optreden van de cabaretière Dorine Wiersma.

De Stichting Skepsis biedt een kritische blik op paranormale verschijnselen en pseudowetenschap. Ze geven ook het tijdschrift “Skepter” uit, hetgeen ik iedereen die een meer onderbouwde beoordeling van allerlei hypes wil lezen kan aanbevelen. Uiteraard ben ik donateur van de stichting.

Het is dus eigenlijk een beetje ironisch dat het congres gehouden wordt in een congrescentrum dat vernoemd is naar een mythisch wezen. Nog ironischer was de observatie, zoals men in onderstaande foto kan zien, dat tegelijkertijd met het congres in andere zalen lessen in homeopathie gegeven werden. De pseudowetenschap waar nu wel eenduidig van is aangetoond dat ze niet werkt en op geen enkele manier het placebo-effect kan ontstijgen.

Mijmeringen over Acer Computers

Ik heb in mijn huis een aantal Acer Laptops en een desktop staan meer specifiek:

  1. Acer Aspire One: een van de eerste netbooks met Linux erop geïnstalleerd. Ik heb er Ubuntu op geïnstalleerd.
  2. Acer Aspire Timelinex 4830TG: Laptops waarvan ik er twee in 2011 bij Mediamarkt gekocht heb, een voor mezelf en een voor mijn dochter. Windows 7 machines.
  3. Acer Aspire L3600: een mini desktop, gekocht in 2008. Indertijd met Vista maar recentelijk heb ik Windows 8 erop gezet, hetgeen beter (sneller) werkt dan Vista.

Eigenlijk heb ik qua functioneren nooit iets te klagen gehad over Acer producten. Ze deden eigenlijk altijd wat men op basis van hun spec’s kon verwachten, soms zelfs iets meer. Zeker de 4830TG laptops hadden een goede resolutie, uitstekende audio, en nadat ik de HDD door een SDD had vervangen (wat niet zo gemakkelijk ging als men wel eens vermeld) startte deze ook razendsnel op.

Recente en niet zo recente gebeurtenissen hebben mij nog eens goed over Acer producten laten nadenenken.

Ik had vroeger niet 1 maar zelfs 2 Aspire One’s. Een zelf gekocht, een gekregen van mijn broer. Dat ik er nog maar een over heb komt omdat een Asprire One opeens niet meer wilde opstarten. Mogelijk een defecte disk controller.

De L3600 mini-desktop werkt nog steeds. Desalniettemin is er een irritant probleempje. De batterij die de BIOS settings moet helpen vasthouden is ter ziele gegaan. In zijn wijsheid heeft Acer indertijd besloten gebruik te maken van een oplaadbare knoopcel  gewikkeld in een krimpkous constructie met stekker in plaats van een standaard niet-oplaadbare cel in een klemhouder. Men kan het waarschijnlijk al raden, het is me nooit gelukt zulk een oplaadbare knoopcel te vinden met als gevolg dat elke keer als de spanning helemaal van de computer af wordt gehaald ik bij opstarten datum en tijd in het BIOS moet intypen. Niet onoverkomelijk, wel irritant.

Wat betreft de laptops. Een van deze kon ik binnen een maand opsturen aangezien na een Windows update de computer niet meer goed wilde opstarten. Dat is zonder problemen opgelost, maar het het zat me indertijd niet echt lekker.  Ca. 3 maanden geleden kreeg ik echter geleidelijk steeds meer problemen tijdens het opstarten van mijn eigen 4830TG. Op een gegeven moment kreeg ik de boodschap “A disk error occurred” en wilde de computer niet meer opstarten. In eerste instantie dacht ik dat het met de SDD te maken had maar na de HDD weer ingebouwd the hebben bleek het probleem nog steeds aanwezig te zijn.  In het BIOS werd de schijf wel herkend maar opstarten wilde maar niet lukken. Mijn eerste gedachte was, “jammer pech gehad”, dit valt buiten de fabrieksgarantie van 2 jaar. Aangezien ik nog een iets oudere Sony laptop had liggen (i3 )was de pijn ook niet al te groot.  DE SSD installeren in de Sony, even alles er nieuw opzetten en ik kon weer verder. Ook heb ik bijna voldoende geld bij elkaar gespaard om weer een nieuwe te kopen. Ik gebruik een grote bierfles en gooi daar kleingeld in. Het kost me ca. 3-4 jaar om deze vol te krijgen en met het op deze manier bij elkaar gespaarde geld koop ik dan een nieuwe laptop (zo vermijd ik dat ik elk jaar een nieuwe laptop koop).  Op dit moment heb ik niet zoveel haast om een nieuwe te kopen omdat ik het erg moeilijk vind een goede keuze te maken. Voor mij in ieder geval geen Mac. Ik heb hier wel een iets oudere Macbook Pro liggen (alsmede een iPad (1 en 3), IPhone (4) en IPod Nano)maar ik ben desalniettemin niet echt een fan van het Apple universum (mijn “echte” Smartphone is een Samsung Note 2, mijn tablet is een Samsung Note 10.1”). Zoveel gemakkelijker vind ik namelijk het Apple OS nou ook weer niet, de systemen zijn aan de prijzige kant, je accepteert in feite een Vendor Lock-In situatie en ik mis sommige slimmigheidjes die standaard in Windows zitten. Primair ben ik een Windows gebruiker (Windows 98SE, Windows XP, Windows Vista, Windows 7, Windows 8.1, ik gebruik ze nog allemaal), Apple en Linux zijn voor mij meer experimenteersystemen. Windows 8 heeft ook niet mijn voorkeur maar ik ben er zeker van dat Microsoft deze problemen gaat oplossen (dit is niet de eerste keer dat zoiets gebeurt).

Na enige tijd begon deze hele situatie met de 4830TG toch een beetje te wringen. Naast Acer’s  heb ik ook redelijk veel andere computersystemen in mijn bezit (en gehad), systemen van Sony, Dell, Asus en HP, maar bij geen van die systemen heb ik ooit te maken gehad met een defecte disk controller (soms een gecrashte harde schijf, maar mijn Dell XPS is al meer dan 10 jaar oud en werkt nog perfect). Op basis van die redenering kwam ik tot de conclusie dat zoiets eigenlijk in de categorie fabrieksfout valt en dat dan een langere garantieperiode van toepassing is. Ik besloot daarom contact op te nemen met Acer Support. Zoals min of meer te verwachten viel kreeg ik een standaard antwoord terug. Aangezien het product buiten de fabrieksgarantie valt kan men deze niet kosteloos repareren. Men kan de laptop opsturen waarna men een prijsopgave voor de reparatie krijgt. Als men zich wil beroepen op de gemiddelde levensduur van een product dan moet men contact opnemen met de winkel waar deze gekocht is. Formeel gezien is dit een correct antwoord maar het laat, mijn inziens,  ook zien dat Acer niet dat beetje extra op het gebied van klantondersteuning wil investeren.

Ik heb heel even zitten twijfelen maar besloot uiteindelijk geen actie meer te ondernemen. Je hebt geen flauw idee wat de reparatie kan gaan kosten en uiteindelijk ben ik toch van plan om op relatief korte termijn een nieuwe laptop te kopen. Afvoeren van een ouder systeem is dan niet meer nodig. Gezien de niet al te beste ervaringen die ik met de hardware van Acer system heb kun je ook vraagtekens gaan zetten bij de te verwachten reparatie kwaliteit. Op basis van deze overwegingen lijkt repareren dan niet te lonen.

Al met al lossen deze ervaringen voor mij wel een ander probleem op. Zoals ik al aangegeven heb zit ik erg te dubben over mijn volgende “laptop”. Microsoft Surface Pro 3, Lenovo Yoga Pro, etc. Ik weet nog niet zeker wat de beste keus. Wat ik wel echter zeker weet is dat ik Acer’s niet meer hoef mee te nemen in deze overwegingen. Het risico is me te groot, zeker nu ik van plan ben om meer dan 1000 € te investeren. Voor mij geen Acer meer.

Een van de zaken die me opviel bij het schrijven van dit artikel is dat als ik als zoekterm “acer aspire timelinex 4830tg” intyp in Google, ik geen link naar Acer zelf krijg. Ik moet echt naar de Acer website gaan en dan via een selectie menu naar de betreffende pagina gaan. Zelfs “4830TG” intypen op de site van Acer heeft geen resultaat. Ook niet iets wat bijdraagt aan het opbouwen van vertrouwen in een product leverancier.

Fluoresceine extractie

Een van de kleurstoffen waar men interessante experimenten kan uitvoeren is fluoresceïne.

Fluoresceïne is een fluorofoor. Het absorbeert blauw licht en emitteert geel-groen licht. Door er met een UV lamp op te schijnen kan men een oplossing prachtig zien oplichten. Fluoresceïne wordt als kleurstof gebruikt in de celbiologie. In de analytische scheikunde kan het worden gebruikt als indicator. Ikzelf herinner me het als indicator gebruikt te hebben bij de titrimetrische bepaling van chloride door een neerslagtitratie met zilvernitraat. Oogartsen druppelen het in je oog om beschadigingen te kunnen zien..

Het leuke is dat men een alcoholische oplossing van dit materiaal relatief gemakkelijk kan verkrijgen.  Men neme een gele markerpen en breekt daarvan de punt af. Men kan dan een geelkleurige stift zien zitten. Neem deze eruit en plaats deze in een flesje. Ikzelf heb vervolgens m.b.v. een pasteurpipet druppels alcohol (Bioalcohol is kleurloos) in de stift gedruppeld. Aan de onderkant komt er dan een oplossing met fluoresceïne uit. Als de stift kleurloos wordt is alle kleurstof eruit gehaald. Filtreer de oplossing af en men heeft dan een mooie heldere alcoholische fluoresceïne oplossing.

Gili – Iedereen Paranormaal

Een van die boeken die al te lang op de stapel nog te lezen boeken lag is het boek van Gili getiteld “Iedereen paranormaal – het zesde zintuig ontmaskerd”. Deze vakantie ben ik er eindelijk aan toe gekomen om het te lezen. Als ik  probeer het boek  in een enkele zin te omschrijven dan zou ik zeggen dat het een mengsel is van autobiografie en doe-het-zelf voor mentalisten.  Een andere opmerking die ik over dit boek zou willen maken is dat het gemakkelijk en vlot leest.

Gili is de artiestennaam van Lieven Gheysen een goochelaar die een show heeft opgebouwd waarin hij optreedt onder het pseudoniem “Tony Chakra”. Tony Chakra demonstreert de ongekende mogelijkheden van de menselijke geest. Gedachtenlezen, telepathie, telekinese, de toekomst voorspellen, Tony laat zien dat hij al deze paranormale gaven beheerst. Alleen… Tony is er ook eerlijk over dat het geen paranormale gaven zijn en dat hij alleen maar gebruik maakt van goocheltrucs. Ook hij heeft mogen meemaken dat, ondanks dat hij deze onthulling doet, er na de show nog steeds mensen zijn die ervan overtuigd zijn dat hij paranormale gaven heeft. Sommige mensen willen nu eenmaal per se geloven.

Een deel van het boek behandelt de ervaringen die Gili heeft opgedaan tijdens zijn carrière en hoe hij zich ontwikkeld heeft. Het boek is verdeeld in drie delen die elk een deel van het mentalistenspectrum behandelen. Het eerste deel gaat over misleiding en geleiding van zintuigen. Je zou zeggen dat dat typisch voor goochelaars is. Gili laat zien dat het ook toepasbaar is op onderwerpen zoals Hypnose, Telepathie, Telekinese, Pendelen en Wichelroedelopen en Healing. Het tweede deel focust op ‘cold reading’ technieken waarbij ook aandacht besteedt wordt aan Tarotkaarten, astrologie en horoscopen en contact opnemen met geesten. Het derde een laatste deel gaat over geheugentrucs, hoe kun je leren moeilijke dingen te onthouden. Al met al komen nog meer onderwerpen aan bod maar men kan gerust stellen dat elke zogenaamd paranormale gave besproken en weerlegd wordt. Soms op zeer vermakelijke wijze.

Wat het boek extra leuk maakt is dat nagenoeg elk hoofdstuk een of meerdere pagina’s bevat met (duidelijke) instructies hoe je het zelf ook kunt doen. Vooral “cold reading” en de geheugentrucjes worden uitgebreid behandeld.

Ook bevat het boek twee interviews met de bekende Sceptici Willem Betz en Johan Braeckman. De moeite waard om even door te lezen.

Zit je midden in een mid-life-crisis en overweeg je om met een nieuwe carrière te beginnen dan kan dit boek een uitstekend startpunt zijn voor een carrière als Mentalist.  Wil je alleen maar scoren op een verjaardagsfeestje of in de kroeg dan kan dit boek je ook helpen. Het is dan wel zo handig de alcoholinname enigszins te beperken aangezien sommige trucs toch een bepaalde mate van vingervlugheid benodigen.

Dit boek is al eens eerder vermeld op “Kloptdatwel?”, die bijdrage was echter erg beknopt. Ik vond het de moeite waard dit boek iets uitgebreider te bespreken.

Wat mij betreft is dit boek een aanrader.

Titel: Iedereen paranormaal – het zesde zintuig ontmaskerd
Auteur:  Gili
Uitgever: Lannoo
Jaar: 2010
3de druk
ISBN13  9789020991246

‘Merchants of Doubt’ en DDT

Een van de activiteiten die we binnen de Skepsis werkgroep Amsterdam ontplooien is op een relaxte manier gezamenlijk een boek lezen en het vervolgens bespreken. Het boek dat we recentelijk gelezen en besproken hebben is: ‘Merchants of Doubt’. Laat ik vooropstellen dat het niet in mijn bedoeling om een volledige boekbespreking te geven. Het boek is al uitgebreid besproken o.a. in Trouw en in het NRC o.a. door Karel Knip (NRC, 3 november 2012).

Voor mijn gevoel is ‘Merchants of Doubts’ een uitstekend voorbeeld van onderzoeksjournalistiek. Het laat, zeer goed onderbouwd, zien hoe een klein groepje (voornamelijk) wetenschappers uit ideologische motieven er een carrière van gemaakt hebben om twijfel te zaaien over allerlei onderwerpen voornamelijk door het wetenschappelijk proces te verdraaien en te misbruiken. Het begint allemaal  met het twijfel zaaien over de schadelijke effecten van sigaretten en is momenteel o.a. gericht om twijfel te zaaien over de wetenschap achter de klimaat problematiek. De eindconclusie lijkt te zijn dat men uit ideologische motieven twijfel probeert te zaaien over het wetenschappelijk proces zelf.

De reden dat ik echter dit stukje schrijf is heeft te maken met een onderwerp dat in het boek behandeld wordt. DDT, Rachel Carson en haar boek “Silent Spring” waarvan men kan beweren dat de publicatie van dit boek het startschot was voor de moderne milieubeweging.

In het boek ‘Merchants of Doubt’ komt ter sprake dat er recentelijk een beweging was die Rachel Carson aanviel en het gebruik van DDT voor malariabestrijding bejubelde. Er is bijna niemand die tegenspreekt dat indertijd DDT, gedurende een relatief korte periode, min of meer een zegen voor de mensheid was. De claim die in deze context gebruikt werd om Rachel Carson in een kwaad daglicht te stellen was dat als DDT nog steeds gebruikt mocht worden in ontwikkelingslanden er wederom miljoenen mensen gered konden worden aangezien DDT indertijd zeer effectief was bij de het uitroeien van malaria in bepaalde gebieden. Als de regeringen van ontwikkelingslanden niet min of meer gechanteerd waren door milieu actiegroepen die weer gesteund werden door Westerse regeringen die weer gingen over ontwikkelingsgelden, om geen DDT meer te gebruiken voor het uitroeien van de malariamug waren er nu nog miljoenen mensen in leven. Daarnaast wordt beweerd dat moderne middelen niet zo effectief zijn als DDT was en nu nog steeds zou zijn.

Terwijl ik het boek aan het lezen was herinnerde ik me dat ik over dit onderwerp met deze argumentatie gelezen had en indertijd vond dat dit alles heel redelijk en aannemelijk klonk. Ik meen me ook te herinneren dat ik me indertijd afvroeg of resistentie niet een rol zou kunnen spelen hetgeen DDT tegenwoordig minder effectief zou maken. Ik heb dat echter niet opgevolgd met wat onderzoek. Als Kritisch Denker heb ik echter ondertussen teveel boeken over valse herinneringen gelezen om deze herinnering daarom ‘unverfroren’ voor waar aan te nemen. Helaas kan ik daarom alleen maar terugvallen op de herinnering dat ik dit deze redenering als aannemelijk heb beschouwd, hetgeen ik wel voor 100% zeker weet aangezien ik het ooit eens in een discussie naar voren heb gebracht.

Laat ik er kort over zijn, in het boek zelf wordt brandhout gemaakt van de door de echte ‘Merchants of Doubt’ (dus niet het boek) gebruikte argumentatie.

Er zijn twee belangrijke redenen voor mij om volledig met de argumentatie die in het boek ‘Merchants of Doubt’ gepresenteerd worden mee te gaan. De eerste was dat er op de man/vrouw gespeeld werd. De persoon Rachel Carson werd in eerste instantie aangevallen en pas in tweede instantie haar beweringen, een klassieke drogreden. In het boek wordt aannemelijk gemaakt dat dit in feite een aanval is op de betrouwbaarheid van de gegevens die via een wetenschappelijk proces verzameld zijn. Voor mij persoonlijk misschien nog belangrijker was eigenlijk dat ik recentelijk in een kringloopwinkel een oud Biologie boek uit 1975 tegenkwam, ver voor de introductie van Internet (Biologie 5v; H.H. Kreutzer & A.A.G. Oskamp; Wolters Noordhoff; 1975; ISBN: 9001505368; p. 235). Daaraan werd al vermeld DDT niet meer zo effectief was. Ik citeer: ‘Al spoedig bleek DDT echter niet onbeperkt toepasbaar. Binnen de te bestrijden insectensoorten komen mutanten voor die DDT-ase kunnen maken, een enzym dat DDT omzet in een niet giftige stof. Deze mutanten waren in het nieuwe milieu in het voordeel boven hun soortgenoten, zodat zij deze laatste na korte tijd geheel verdrongen (…). Bespuiting met DDT had nu geen succes meer.’ Dit is een van de argumenten, met nog meer onderbouwing, die ook in het boek ‘Merchants of Doubt’ naar voren gebracht worden en het gegeven dat ik deze informatie bevestigd heb gevonden in een pre-Internet tijdperk leerboek, laat mij er een grote weegfactor aan toekennen. (Als ’grumpy old man’ ben ik nu ook min of meer verplicht om te zeggen dat ze in die tijd betere en meer gedegen leerboeken maakten).

Het is trouwens interessant om te kunnen constateren dat men in het artikel over DDT op de Nederlandstalige Wikipedia kan lezen: “Het verbieden van DDT als middel bij de malariabestrijding heeft dan ook vele doden tot gevolg gehad.” Op de Engelstalige Wikipedia artikel over DDT kon ik deze zin echter niet vinden. De Engelstalige versie is ook uitgebreider en duidelijk iets kritischer m.b.t. het gebruik van DDT en ondersteunt veel van de argumenten die in het boek naar voren gebracht worden.

Al met al kan ik dit alleen maar als een goede les beschouwen voor iemand die kritisch probeert te denken. Om het maar met Lenin te zeggen: “Vertrauen ist Gut, Kontrolle ist Besser!”. Neem niets zo maar voor waar aan, controleer altijd!. En dit laatste geld vooral als ideologie een rol speelt.

Merchants of Doubt
Naomi Oreskes & Erik M. Conway
Bloomsbury Press
2010
ISBN: 9781608193943

HC+RS Home Labor Page

In mijn rubriek websites met experimenten is deze website een beetje een vreemde eend in de bijt. De Duitstalige HC+RS Home Labor page is wel degelijk een site met experimenten, alleen zijn het niet experimenten die men makkelijk zelf thuis kan uitvoeren. De site bespreekt experimenten op algemeen fysisch gebied maar ook op het gebied van magnetisme, elektrotechniek en hoogfrequente straling. Aan veel experimenten worden hoge eisen gesteld qua beschikbare apparatuur, maar niet allemaal. Voor bv slingerproefexperimenten heeft men alleen maar zeer eenvoudige middelen nodig. Ik weet niet meer helemaal zeker hoe ik deze site gevonden heb maar ik vermoed dat het te maken heeft met de beschrijving van een Kelvin generator die men op deze site kan vinden. Enige tijd geleden heeft iemand me een beschrijving van dit experiment opgestuurd en bij het zoeken naar achtergrond informatie ben ik waarschijnlijk deze site tegengekomen.  De Kelvin Generator of Kelvindruppelaar is een elektrostatisch apparaat waarbij vonken gecreëerd worden door middel van vallende waterdruppels druppels door metalen cilinders.

Is homeopathie gevaarlijk?

Een van de argumenten die men weleens te horen krijgt als men zich kritisch uitlaat over homeopathie is dat homeopathie in iedere geval relatief ongevaarlijk is. Uiteindelijk krijgt de patiënt door het verdunningsprincipe dat men toepast alleen maar wat water, alcohol of een suikerpilletje toegediend. “Het werkt niet maar het helpt wel”, door het placebo-effect. Het is niet de eerste keer dat ik dit neerpen maar het mag nog wel eens gezegd worden. Homeopathie is een pseudowetenschap waar nagenoeg eenduidig van is aangetoond (in vele, vele studies) dat ze niet werkt en op geen enkele manier het placebo-effect kan ontstijgen. Het echte gevaar is echter het is het geloof dat homeopathie werkt. En dat argument gaat ook wel op zolang men maar over een eenvoudige verkoudheid of een griepje praat. Daar zijn geen echte werkzame reguliere medicijnen voor en men zal die moeten uitzieken.

Dat wordt echter anders als men bijvoorbeeld, voor men op vakantie gaat naar Afrika, bij de homeopathische arts langsgaat en die je dan een homeopathisch middel als bescherming tegen malaria geeft i.p.v. echte medicijnen. Dan geloof je misschien dat je bescherm ben maar dat is niet het geval. In zo’n geval is dat echt gevaarlijk voor je gezondheid. Nog gevaarlijker wordt het als organisaties zoals “Homeopaten zonder grenzen ” zogenaamde hulp gaan verlenen in crisisgebieden, zoals bv bij de Ebola epidemie.

Radiation Watch Pocket Geiger

Een van de clubjes waar ik lid van ben is de Werkgroep zand (http://www.gea-geologie.nl/info-geologie/zand) van de Stichting Geologische Activiteiten. Daar kwam enige tijd geleden ter sprake dat sommige zanden van nature radioactief zijn en hoe dat te meten waarbij iemand een goedkope Russische geigerteller liet zien. Sinds die tijd ben ik op zoek naar een betaalbare Geigerteller. Je kunt ze vinden op  E-Bay, ik vond een Russische website waar ze verkocht werden en zelfs bij Conrad kun je ze kopen. Ik vond ze echter te duur.

Recentelijk vond ik echter een verwijzing naar de Pocket Geiger en die leek precies te zijn wat ik zocht. Een compact apparaatje dat je op je mobiele telefoon kunt aansluiten. Er zijn versies voor zowel Android als iOS, waarbij de IPhone versie het verst ontwikkeld is. De stralingsmeter kost maar 50 GBP (inclusief transportkosten) en ik heb er niet lang over hoeven na te denken alvorens de Android versie te bestellen.

Je gebruikt de Pocket Geiger door hem te verbinden met de Audio uitgang van de smart Phone en de betreffende App op te starten. De sensors in het hardware gedeelte zij photodiode sensors die nabije straling detecteren en de resultaten aan de App rapporteren.

De achtergrond achter deze stralingsmeter is boeiend. Radiation-watch.org is een open en non-profit project opgezet om goedkope en slimme stralingsdetectors te ontwikkelen die door iedere te beruiken zijn maar vooral in de buurt van Fukushima in  Japan. Van oorsprong is het een Kickstarter project.

Ik heb het apparaat nu al enige tijd in huis maar heb er aardig wat moeite in moeten steken om het goed te kunnen testen. Het probleem is nl dat het lastig is om aan een radioactieve bron te komen. Dat probleem heb ik opgelost door een oude rookmelder te slopen.  Deze bevatte een minieme (1/5000 g) hoeveelheid Americium 241 (Am 241, halfwaardetijd 432 jaar) dat alpha en gammastraling uitzend.

Vervolgens heb ik dus wat metingen uitgevoerd en de resultaten bevestigen dat de stralingsdetector inderdaad werkt. Ik heb steeds een 15 minuten durende meting uitgevoerd met de volgende resultaten:

  • Binnenshuis : 1.35 cpm; 0.08 +/- 0.02  uSv/h
  • Buitenshuis : 1.65 cpm; 0.09 +/- 0.02 uSv/h
  • Am241 : 15.00 cpm; 0.84 +/- 0.06 uSv/h
  • Batterij uit : 0.00 cpm; 0.00 +/- 0.00 uSv/h

Waar maar raar

Recentelijk zat ik het NWT magazine van December 2010) te lezen en naar aanleiding van een artikel dat ik daarin las heb ik er spijt van gekregen dat ik dit nummer niet gekocht heb. Het artikel waarnaar ik refereer is geschreven door Maarten Keulemans, Jet Salomons en Petra Tiemens en is getiteld “Waar maar raar” (nwtmagazine, december 2010, p. 23-31). In het artikel worden verschijnselen besproken die vroeger min of meer onder het  paranormale vielen maar waar voortschrijdend wetenschappelijk inzicht er soms toe geleid heeft dat we deze beter kunnen duiden. Ook vind ik dat ik dat dit artikel een goede ondersteuning is voor het “Scheermes van Occam”, het bevestigd wederom dat we geen bovennatuurlijke fenomenen hoeven aan te roepen ter verklaring van het waargenomene, het reële universum bevat nog genoeg verrassingen. Verschijnselen die in dit artikel besproken worden zijn Hypnose, Uittreding, Mystieke ervaringen, Verschijningen, Visioenen, Stemmen horen, Voodoo  en Accupunctuur. Het gaat me iets te ver om deze verschijnselen in detail te bespreken, men kan daarvoor beter zelf het artikel lezen. Ik wil me beperken tot de voornaamste conclusies.

Op basis van PET en MRI scans heeft men kunnen vaststellen dat hypnose  inderdaad een fysiologisch effect heet. Door een specifiek hersengebied te beïnvloeden wordt de aandacht min of meer afgeleid van de pijn die men voelt. Ook lijkt onderzoek te bevestigen dat men een duidelijk onderscheid kan maken tussen hypnose en het placebo effect.

Over het veel voorkomende uittreding gevoel  kan men kort zijn. Het is gelukt om dit in het lab op te roepen (Olaf Blanke, Nature 19 September 2002; Science, 24 augustus 2007; The New England Journal of Medicine, 1 November 2007; Journal of Neuroscience, 19 januari 2005). Het belangrijkste dat men in deze moet onthouden is dat mensen die dit gevoel ondergingen niet in staat waren om (bv)  te beschrijven welk voorwerp er boven op een kast lag. Het is mogelijk om het gevoel van het  zelf te ontregelen waardoor het brein met een krachtige illusie antwoord nl het gevoel van buiten het lichaam te treden. Het is en blijft dus echter een illusie.

Mensen die geregeld mystiek ervaringen ondergaan (priesters, mystici, etc) worden tegenwoordig ook uitgebreid onderzocht. Mystieke ervaringen kan men koppelen aan vier verschillende patronen van hersenactiviteit. Blijkbaar is er niet een enkele vorm van meditatie maar zijn er meerdere manieren. Waarschijnlijk hebben we hier met een evolutionair mechanisme te maken. Religie maakt het mogelijk om hechtere groepsverbanden te smeden hetgeen een evolutionair voordeel oplevert. Ook schijnt meditatie er toe bij te dragen dat het immuunsysteem versterkt wordt en de stress verminderd. Het is me echter niet helemaal duidelijk of het een niet automatisch het gevolg is van het ander (meditatie à rust nemen à minder stress à beter voor het immuun systeem). Ik vraag me dus af of voldoende rust nemen niet hetzelfde resultaat oplevert.

Verschijningen schijnt men te kunnen koppelen aan geluidsgolven met lage frequenties (19 Hz). Deze schijnen angstgevoelens te kunnen oproepen.

Het stukje over visioenen vond ik niet erg overtuigend. Mogelijk dat magneetvelden het brein “paranormale” ervaringen kunnen bezorgen, maar er is nog veel discussie gaande over dit onderwerp.

Mensen die stemmen horen die anderen niet kunnen horen ondergaan deze beleving waarschijnlijk door een stimulatie van de primaire auditieve cortex , hetgeen men met fMRI-scans heeft waargenomen (Iris Sommer, UMC Utrecht). De stemmen komen dus niet van buiten maar ontstaan in de hersenen. Op de fMRI scans is te zien dat zes seconden voordat de stemmen beginnen er een verandering in activiteit in de parahippocampus optreedt, waar herinneringen liggen opgeslagen. Mogelijk dat een hogere dopamine-afgifte in de hersenen er bij auditief hallucinerende mensen voor zorgt dat herinneringen minder goed worden onderdrukt.

Voodoo, of het geloof in de woorden van een autoriteit. Mensen kunnen klachten krijgen omdat ze geloven dat ze die zullen krijgen. We hebben allen wel eens van het placebo effect gehoord, waarbij de kracht van de suggestie genezend werkt. Bij het nocebo effect (http://en.wikipedia.org/wiki/Nocebo) vindt het omgekeerde plaats, de kracht van de suggestie wekt negatieve effecten op. Sommigen mensen lijken gevoeliger te zijn voor de bijwerkingen die in de bijsluiter van een geneesmiddel vermeldt staan zodra ze deze gelezen hebben.

Accupunctuur is in deze weer wat interessanter, de meeste claims die gemaakt worden over de effectiviteit van accupunctuur zijn niet van een placebo effect te onderscheiden. Edzard Ernst een van de onderzoekers die in een aantal studies heeft aangetoond dat het niet werkt voor pijnonderdrukking. Bij een kwaal lijkt accupunctuur echter wel effect te sorteren nl misselijkheid die ontstaat na een operatie, door chemotherapie, bij zwangerschap of door wagenziekte. Deze misselijkheid lijkt te voorkomen te zijn door een naald in accupunctuurpunt p6 te steken. Stimuleren van het P6 punt vermindert spiersamentrekkingen in de maag en zorgt er voor dat de onderste slokdarm-kringspier minder verslapt, waardoor de neiging tot braken afneemt.

Paranormalia die het niet haalden en die naar jaren van onderzoek als onzin afgeserveerd kunnen worden zijn Homeopathie (meta-analyse van 110 studies, gepubliceerd in The Lancet op 27 augustus 2005), Wichelroedes (ideomotorisch effect), Astrologie (de neiging van mensen om algemene uitspraken op zichzelf te betrekken), Telepathie (talloze experimenten bevestigen dat het niet bestaat) en Aardstralen (bestaan niet).

Bovenstaande is een samenvatting van het artikel waarbij ik geprobeerd heb me op de essentie te richten. Op een aantal punten is het artikel iets genuanceerder dan mijn samavatting.

Samsung Galaxy Gear S

Na een paar maanden rondgelopen te hebben met een Samsung Galaxy Gear S smartwatch die gekoppeld was aan mijn Samsung Galaxy Note 4, kan ik mijn eindconclusie heel kort samenvatten: Ik draag hem niet meer en ik heb de App verwijderd van mijn Note 4.

Dat is snel gezegd maar behoeft enige toelichting.

Het horloge dat ik al jaren draag is een digitale Casio G-Shock GW 9200, chockvol met sensoren en gebruik makende van multiband technologie. Dit laatste betekent dat hij altijd de juiste tijd aangeeft omdat deze het tijdsignaal dat radiografisch wordt uitgezonden kan lezen. De meeste sensoren (druk, temperatuur) zijn wel leuk maar eerlijk gezegd gebruik ik ze nauwelijks. Wat ik wel veel gebruik zijn de stopwatch en de dual time zone instelling. Ik heb ook nog nooit de batterij van dit horloge hoeven te vervangen aangezien er een zonnecel om het display zit. Zolang er maar voldoende licht op valt wordt de batterij automatisch opgeladen. Het display is ook altijd zichtbaar en in het donker kan men even de elektroluminescentie verlichting inschakelen. Dat laatste kan zelfs automatisch gebeuren als men de pols draait, maar ook dat is zo’n feature die ik uitgeschakeld heb.

Vergelijk dat met de smartwatch. Deze kan in principe meer aangezien je een kleine computer/telefoon (met zijn eigen sim card) om je pols draagt. Er is een App store met voor de smartwatch ontwikkelde Apps, een hartslagmeter en GPS zijn ingebouwd in het horloge zelf en je kunt zelf bepalen hoe de wijzerplaat eruit ziet. Het probleem is alleen dat de meeste Apps mij niet zo konden boeien. Een van de eerste dingen die ik deed was de “notifications” uitzetten. Je wordt helemaal gestoord van dat voortdurende getril en gepiep aan je pols. Foto’s bekijken op je smartwatch was ook zo iets dat je maar een keer doet, je bekijkt deze toch liever op een groter scherm. Naar muziek luisteren, of in mijn geval voornamelijk podcasts beluisteren, doe ik via mijn smartphone. Waar ik misschien wel het meeste moeite mee heb is dat je het horloge elke avond moet opladen en dat je zo’n rare polsbeweging moet maken om het scherm te activeren zodat je de tijd kunt aflezen. Als ik toch al moeite moet doen om de tijd af te lezen kan ik net zo gemakkelijk op mijn mobiel kijken. Je kunt bv ook je slaap monitoren en achteraf analyseren. Dat is echter weer niet zo handig als je elke dag het horloge moet opladen.

Al met al blijft er dan weinig over om de smartwatch interessant genoeg te maken om dagelijks te dragen. Daar is echter een uitzondering op en dat zijn is de “Health” app. In de periode dat ik dit horloge droeg was ik herstellende van een zware operatie en was het voor mij belangrijk om mijn fysieke activiteiten bij te houden zodat ik (voor mezelf) mijn voortgang kon/kan monitoren. Je kunt de Gear S dan heel mooi met de Health app die op mijn Samsung Galaxy Note 4 geïnstalleerd stond laten samenwerken. In eerste instantie was dan voor mij het meest van belang de stappenteller. Ik wilde zo snel als maar mogelijk was naar minimaal 10000 stappen per dag (voor de operatie had ik dit doel trouwens ook om nog een beetje conditie te kunnen handhaven). Zeker als je wat langere afstanden kan lopen kun je via de GPS de belopen route achteraf ook bekijken en zo ook de afstand verkrijgen. Hetzelfde geldt voor joggen en fietsen. Beide kun je op deze manier goed monitoren. Tijdens de activiteit wordt ook je hartslag gemonitord. Alle data kun je weer achteraf bekijken in de Health App. In deze app kun je nog meer meetdata opslaan (bv gewicht, O2 saturatie bloed, UV index, etc.). Nadat de dagen echter wat kouder werden en ik met lange mouwen ging joggen werd een nadeel van dit horloge ook weer duidelijk. Soms werd door het bewegen van de mouw over het scherm het monitoren beeindigd, hetgeen je weer het idee geeft dat dit horloge ontworpen is om alleen met mooi weer gedragen te worden. Desalniettemin was ik ovre dit facet van de smartwatch redelijk tevreden.

Op een gegeven moment ging ik me echter wel afvragen waarom ik met zo’n blok metaal om mijn pols rondliep terwijl ik eigenlijk alleen nog maar echt geïnteresseerd ben in de stappenteller en het monitoren van mijn jogging. Dan kun je net zo goed een veel eenvoudiger en goedkopere fitness band kopen en je Casio horloge blijven dragen. Uiteindelijk heb ik dat dus ook gedaan. Ik heb de Mi-band gekocht, die een maand meegaat op een enkele batterijlading.