Categorie: Microscopie

Groot Dooiermos

Voor microscopisten zijn mossen en vooral korstmossen een dankbaar onderwerp.
Korstmossen zijneen symbiotosche samenlevingsvorm van algen of cyanobacteriën (blauwwieren) met een schimmel. De algensoorten die in korstmossen voorkomen, kunnen ook vrij leven. De schimmel wordt echter vrijwel nooit zonder de alg aangetroffen.
Online is veel informatie te vinden op de website van de BLWG, de vereniging voor mossen- en korstmossenonderzoek in Nederland. Ook de Veldgids Korstmossen is een handig hulpmiddel als men korstmossen wil identificeren.
Recentelijk besloot ik weer eens wat aandacht te besteden aan dit onderwerp, mede omdat het gemakkelijk is een preparaatcollectie aan te leggen. Men neemt een klein beetje van het korstmos en plakt dat met contactlijm vast op een objectglaasje.
Op onderstaande foto kan men de Xanthoria parietina oftewel het Groot dooiermos zien. Deze korstmos heb ik gevonden op een boom in Hoofddorp.

Microscoop: Dino-Lite AM4815ZT
Vergroting: 45x

Xanthoria parietina Groot dooiermos

Zilver boom

De reactie van (met salpeterzuur aangezuurd) zilvernitraat met aluminium folie laat zilver neerslaan in de vorm van boomachtige structuren (dendrieten).
Reactie: Al(s) + 3Ag+ –> Al3+ + 3Ag(s)

Microscoop: Euromex BioBlue BB.4253 TriNoculair (met polarisatiefilter)
Objectief: 10x
Camera: Panasonic DC-GX-9

Zilverboom

Stephanosphaera pluvialis

Ik heb buiten in de tuin, een beetje beschut, een klein potje staan dat blootgesteld wordt aan het weer. Soms is het droog en soms zit er regenwater in. Op dat moment neem ik soms een monster om onder de microscoop te bekijken. Dit keer zag ik de vrij bijzondere groenalg Stephanosphaera pluvialis (~100x vergroot).
Referenties:
1. https://species.wikimedia.org/wiki/Stephanosphaera
2. https://www.algaebase.org/search/genus/detail/?genus_id=44243
3. https://fottea.czechphycology.cz/artkey/fot-200802-0003_A_report_of_Stephanosphaera_pluvialis_Cohn_1852_Chlorophyta_Chlamydophyceae.php
4. https://www.bewie.de/mikroskopie/stephanosphaera-pluvialis/

Microscoop: Euromex BioBlue BB.4253 TriNoculair (met polarisatiefilter)
Objectief: 10x
Camera: Panasonic DC-GX-9

Stephanosphaera pluvialis

Loodjodide kristallen

Ik heb al eens eerder een foto van (voornamelijk hexagonale) loodjodide (PbI2) kristallen geplaatst. Deze keer heb ik een filmpje gemaakt. Een druppel van een loodacetaat (Pb(Ac)2) oplossing is op een objectglaasje geplaatst waarop men vervolgens een dekglaasje legt. Naast het dekglaasje legt men een korrel kaliumjodide (KI) die men met een tandenstoker tegen het dekglaasje aanschuift. Men kan de vorming van loodjodide kristallen zien maar ook de vorming van zwarte “lijnen”. De zwarte lijnen die gevormd worden zijn waarschijnlijk jood (I2). De video wordt 8x versneld afgespeeld.
Reactie: Pb2+ + 2I– –> PbI2 (s)
Microscoop: Euromex BioBlue BB.4253 TriNoculair met polarisatiefilter
Objectief: 10x en 40x
Camera: Panasonic DC-GX-9

Loodjodide kristallen

Stentor (trompetdiertje)

Deze stentor (ook wel trompetdiertje of Stentor coerulens genoemd) heb ik geobserveerd in een watermonster uit de vennen bij het “Huis van Waalre” op 3 juni 2023. De stentor is een microscopisch trompet vorming diertje dat vrij kan rond zwemmen maar men vaak observeert als het zich vastgehecht heeft. Het behoort tot de klasse trilhaardiertjes (Ciliophora) van de eencellige dieren (Protozoa). In het filmpje kan men op het trompetvormige uiteinde de bewegende spiraal van haartjes waarnemen waarmeet het zich het voedsel in de mondopening toewuift.

Microscoop: Optika B165 polarising
Camera: Samsung Galaxy Note 9 via cameradapter op oculair

Pluisjes van de zwarte populier

Al fietsende over de geniedijk kwam ik opeens een stuk fietspad tegen dat winters overkwam, helemaal bedekt met wit pluis. Daarnaast stonden enkele bomen die ook vol hingen met dat witte pluis. Ik ben slecht in het herkennen van planten en bomen maar m.b.v. Obsidentify kon ik bepalen (op basis van een foto van de bladeren) dat het hier om zwarte populieren ging. Het pluis is afkomstig van de vrouwelijke katjes van de populier die na de bestuiving tot in mei en juni blijft hangen. Dan springt de doosvrucht open en komt het zaad vrij, omgeven door donzig pluis, vrij. Uiteraard heb ik een monster van de witte pluis genomen om thuis onder de microscoop te bekijken. Veel detail kan men niet zien in de pluisdraad.

Microscoop: Euromex BioBlue BB.4253 TriNoculair met polarisatiefilter
Objectief: 40x
Camera: Panasonic DC-GX-9

Stuifmeel op de auto

Er lag de afgelopen weken een flinke hoeveelheid, nogal draderige, stof op de auto die niet echt mineraal maar meer organisch overkwam.

Voor mij is dat een reden om wat van het stof van de auto af te spoelen en onder de microscoop te bekijken. Onder de microscoop ziet men dan stuifmeelkorrels maar wat mij verraste was dat ik weinig variatie in de pollen zag. Het lijkt erop dat we dezelfde pol onder verschillende orientaties bekijken. Bij het identificeren van stuifmeelkorrels kan het snel mis gaan maar gezien de bloeiperiode (mei) en de vorm lijken dit stuifmeelkorrels van de Grove Spar (Pinus sylvestris) te zijn. De donkere bolletjes zijn een soort luchtblaasjes die ervoor zorgen dat de pollen gemakkelijker door de wind verspreid kunnen worden.
Ref.: Driessen et al; Pollenatlas van de Nederlandse atmosfeer; 1988; ISBN 909002081; p. 120,121.

Microscoop: Euromex BioBlue BB.4253 TriNoculair met polarisatiefilter
Objectief: 10x en 40x
Camera: Panasonic DC-GX-9