Categorie: Computing

Enkele maanden geleden heb ik voor een zacht prijsje een Acer C720 Chromebook op de kop kunnen tikken. Geproduceerd in 2014 met 2GB RAM en een 16 GB SSD als opslag. Chrome werkte wel maar kon niet meer geupdate worden waardoor je ook geen apps meer kon installeren. Ik besloot daarom te kijken of ik geen Linux kon installeren, zonder al te veel geld te investeren. Dat kan, maar je moet door een paar hoepels springen. Gelukkig wordt een en ander gedetailleerd beschreven in een YouTube video. Ik besloot ook om de SSD te upgraden naar 128 GB door bij AliExpress de Kingchuxing M2 Ssd 128Gb M.2 Ngff 2242 te kopen en te installeren. Om de chromebook te openen moet je een garantiezegel verwijderen maar dat was nou niet echt iets om wakker over te liggen bij een 10 jaar oud laptopje. Als je deze dan toch al open hebt gemaakt om de SSD te installeren kun je ook meteen de “right protect “schroef verwijderen. Een andere actie om uit te voeren (nog voor men de SSD installeert) is de Chromebook in developer mode te zetten door deze eerst uit te zetten en vervolgens op te starten door ESC en Refresh ingedrukt te houden als men de chromebook weer aanzet en vervolgens CTRL + D in te drukken als de boodschap “Chrome OS is missing or damaged. Please insert USB stick” verschijnt. Als men alles goed heeft voorbereidt kan men dan bij boot-up kiezen om op te starten via een USB-stick. M.b.v. een Ubuntu Installatie USB stick kan men op deze manier Ubuntu Linux installeren.

Al met al heb ik nu voor weinig geld een prima en degelijk laptopje “voor erbij”.

Een opmerking die ik wil maken dat dit projectje me ook weer goed liet zien hoe waardeloos Google Search (maar ook Bing Search) is geworden oftewel het perfecte voorbeeld van “Enshittification“. Een directe link naar de Acer website over deze chromebook kwam ik pas op pagina 7 tegen. Daarvoor moest ik me door veel commerciele troep ploegen. Ik gebruik tegenwoordig wat vaker MS CoPilot voor search, dat geeft je in ieder geval heel wat minder ballast .

Na het operationeel maken van de ZX Spectrum besloot ik het probleem met mijn Philips MSX computer ook aan te pakken. Deze computer heb ik in een kringloopwinkel gekocht en deed het nog goed op het toetsenbord na. Na flink doorblazen met de spuitbus deden de meeste toetsen het weer, op de “a” toets na, hetgeen erg lastig is. Om dat probleem op te lossen moest ik de computer uit elkaar halen om het stof dat nog op het membraan zat te verwijderen. Na het gedeeltelijk opvolgen van de instructies werkte het toetsenbord weer naar behoren.

Het werd tijd om het systeem tesamen met wat recent verkregen bijbehorende gadgets te testen. Een van de aankopen was de Retroscaler2x. Deze maakt het mogelijk om de computer aan te sluiten op een moderne televisie via de HDMI ingang. Daarnaast worden de lijnen verdubbeld hegeen een mooier en stabieler beeld geeft. Als men inzoomt op tekst is dat effect inderdaad zichtbaar.

Een andere aankoop was de Gotek CartridgDuino. De MSX Tape Emulator CartridgeDuino, een cartridge die men koppelt aan de datarecorder aanlsuiting maakt het mogelijk om MSX programma’s te laden van een SD kaart. Even wennen aan de bediening maar deze werkt ook goed.

Al weer een tijdje geleden heb ik op Marktplaats een Sinclair ZX Spectrum gekocht. Jammer genoeg was het toetsenbord defect (flat cable breuk, een bekend probleem). Ik heb indertijd een vervangend membraan besteld maar kwam er maar niet toe het te vervangen. Vandaag heb ik de knoop doorgehakt en het membraan (succesvol) vervangen. Dat maakte het ook mogelijk om te kijken of ik een 16K of een 48 K ZX Spectrum gekocht had. Met PRINT PEEK 23733 liet het scherm het getal 255 zien hetgeen aangeeft dat het om een 48K ZX Spectrum gaat.

In het bezit zijnde van een Microsoft Surface Pro 5 die ik in 2017 gekocht heb zit ik al een paar jaar te denken dat ik aan een nieuwe Surface Pro toe ben. Het moge duidelijk zijn dat ik een fan ben van de Surface Pro lijn. Compact, snel, touch interface en pen-input. Als ik bv notuleer doe ik dat liever handgeschreven en zet het dan later wel om in een typefont. Nu zat ik al een paar jaar te kijken maar in de Surface Pro modellen die Microsoft in de afgelopen jaren gepresenteerd heeft was er geen een waarvan ik dacht dat die me een duidelijke verbetering zou geven. Dit jaar, met de presentatie van de MS Surface Pro 11 was het voor eerst dat ik dacht “die wil ik hebben als opvolger van de Surface Pro 5”. Hierbij praat ik dan over de Surface Pro 11 met de Snapdragon processor (ARM), OLED scherm, 16 GB RAM en een SSD van 512 GB. Hierbij moet je dan ook een toetsenbord (met pen kopen), waarbij ik besloot om niet de nieuwste peperdure versie te kopen. Al met al ben je dan € 2109 kwijt maar je krijgt er iets moois voor terug.

De vraag die ik nu voor mezelf moet beantwoorden is of deze aankoop inderdaad voldoende verbeteringen t.o.v. de Surface Pro 5 biedt om deze te rechtvaardigen. UIteraard is het antwoord “ja” (ik kan niet meer terug) maar iets meer onderbouwing is hier gerechtvaardigd.

Het gebruik van de Snapdragon ARM processor zou volgens MS een snellere computer en een langere batterijduur opleveren. Tot op heden kan ik bevestigen dat dit inderdaad het geval is. Mijn Surface Pro staat meestal alleen op batterij werkend op mijn werkblad. Alleen als ik de MS power dock nodig heb om een apparaat te koppelen of om de Pro op te laden gaat de spanning erop. Ik zit dagelijks wel enkele uren achter de Surface Pro maar de batterij gaat dan meestal 2 a 3 dagen mee alvorens ik moet opladen.

Een van de zaken waar ik uitermate tevreden over ben is dat ik alle software die ik regelmatig gebruik heb kunnen installeren waarbij alles naar behoren werkt. Dat geldt ook voor de best wel oude software (bv Frontpage) die ik nog gebruik.. Voor de meeste software is er geen ARM versie beschikbaar maar dat heb ik dus nog niet als een probleem ervaren. Ook over de snelheid waarmee de software draait heb ik niets te klagen. Komende van een Surface Pro 5 is de processor sprong schijnbaar dermate groot dat alles een verbetering lijkt. Ik wil hierbij echter ook de opmerking maken dat ik geen problemen had met de snelheidsnelhied van de Surface Pro 5, ik doe nauwelijks aan videobewerking of andere processorintensieve bewerkingen dus dan merk je de verschillen niet zo.

Het OLED scherm van de Surface Pro 11 is wel duidelijk mooier dan van de Surface Pro 5 alhoewel ik ook hier wederom de opmerking wil maken dat ik daar niets over te klagen had.

Een van de andere, naar mijn mening, grote voordelen is de backwards compatibiliteit mbt tot deto de hardware accessoires. Ik kan nog steeds mijn oude MS Surface Power Dock gebruiken en ik vind het gebruik van de originele power connector een voordeel als ik aan mijn bureau werk omdat dan de twee USB poorten vrij blijven. Dat ik nu ook via een USB-C poort kan opladen is ook een prettig voordeel. Ik hoef nog maar een enkele (45 W) power adapter mee te nemen om al mijn apparaten op te kunnen laden. En, alhoewel ik de nieuwe pen gekocht heb, die in het keyboard past, werkt mijn oude pen ook nog goed.

Een ander item dat ik persoonlijk als een voordeel ervaar zijn de (in vergelijking met andere laptops) relatief brede bezels die men nog steeds vindt op de Surface Pro. Designers zullen het mischien niet mooi vinden maar het is praktisch gezien voordeliger. Als je het beeldscherm gebruikt als tablet smeer je het niet onmiddellijk vol met je vingerafdrukken. Daarnaast vind ik het mooier dat de camera’s in de bezel zijn verwerkt, ik vind een notch niet mooi, ook al wen je er aan en valt die na een tijdje niet meer op.

Is er dan niets te klagen? Dat ook niet. Mijn grootste ergernis is het ontbreken van een fatsoenlijke printer driver voor mijn HP Smart Tank 7005 printer. Durf ik eindelijk weer wat meer te printen heb ik een printerdriver die niet gebruik maakt an de mogelijkheden van het apparaat (bv dubbelzijdig printen werkt nog niet). Als ik nu iets wil printen dat meer dan twee pagina’s lang is moet ik daarvoor nu een ander computer gebruiken. Aangezien HP een laptop met snapdragon processor heeft uitgebracht is mijn ergernis dan ook meer op HP gericht dan op Microsoft. Maak eens een beetje vaart met die printer drivers en laat ook eens weten wanneer ze beschikbaar komen.
Als nevenopmerking. Om erachter te komen dat er nog geen printerdriver beschikbaar was lukte het me niet om daar via Google search achter te komen. De vraag intypen in CoPilot gaf wel onmiddellijk resultaat.

Het enige andere “probleem” is Google Drive met de bijbehorende applicaties. Deze werkt niet goed op de Surface Pro 11 en schijnbaar heeft Google geen plannen om dit op korte termijn op te lossen. Irritant, maar niet echt een probleem voor mij. Mijn workflow draait niet rond Google Drive maar rond OneDrive. Ik kan Google Drive bereiken op mijn andere computers.
Wederom een nevenopmerking. Dit stukje heb ik in de trein en bus geschreven als Google Docs document op mijn Planet Computers Gemini PDA waarop Android 8.1 als OS geïnstalleerd is. Mijn ambities om Linux te gebruiken op deze PDA heb ik opgegeven. Toegang tot deze Google Docs is de voornaamste reden waarom ik Google Drive zou willen benaderen op de Surface Pro.

Ik had gehoopt dat er meer poorten op de Surface Pro 11 beschikbaar zouden zijn. Twee USB-C poorten poorten is niet echt veel en dwingt je weer het dongle landschap te betreden. Wat ik ook nog steeds jammer vindvindt is dat er geen microSD slot meer beschikbaar is. Ik vond dat wel handig als uitbreidingsslot. Daar staat dan wel tegenover dat het gemakkelijker is geworden om de SSD te vervangen door een SSD met een grotere capaciteit.

De MS Surface Pro 11 werd gelanceerd met veel AI-bombarie. AI-bombarie waarvan de ambities echter al snel werden teruggeschroefd. Op termijn zal op zijn minst een deel van die functionaliteit wel beschikbaar komen maar ik zie dan wel wat dat precies inhoudt. Ook hier geldt dat mijn workflow niet echt draait rond deze toepassingen. Mogelijk dat er ‘nice to have’ toepassingen zijn, maar dat zien we dan wel weer.

Al met al, en ondanks de geïdentificeerde nadelen, heb ik dus geen spijt van deze aanschaf en heb er vertrouwen in dat ik ook met deze Surface Pro wel een aantal jaren vooruit kan.

Daarbij kun je de vraag stellen of ik anderen zou adviseren deze PC te kopen. Dan is mijn antwoord, “alleen als de printerproblematiek geen echt probleem voor je is”. Je hebt een tweede computer nodig als je documenten wilt printen.

MS Surface Pro 11

Enkele maanden geleden ben ik van mijn Samsung Galaxy Note 9 overgestapt op een Samsung Galaxy S23 Ultra. De voornaamste reden voor de overstap was dat ik geen beveiligingsupdates meer zou ontvangen op de Note 9 (OS upgrades kreeg ik al langer niet meer), hetgeen ik nogal bezwaarlijk vind voor een smartphone waarin veel persoonlijk informatie is opgeslagen. Met de werking van de Note 9 was verder niet veel mis en ik gebruikte de Note 9 nog steeds met volle tevredenheid. Ik besloot over te stappen op een S23 Ultra omdat de s-pen voor mij een belangrijk onderdeel is en omdat er op dat moment een goed aanbod bij Samsung was voor de aanschaf van de S23 Ultra.
Eigenlijk bekroop me direct na het eerste gebruik van de S23 Ultra al de vraag of deze ‘moderne’ S23 Ultra wel zoveel beter was? Ik besloot indertijd om pas na een paar maanden gebruik nog eens goed na te denken over de vraag of de S23 Ultra wel echt een grote verbetering was t.o.v. de Note 9. Zo bedacht, zo geschiedde.
De meest positieve punten van de S23 Ultra zijn batterijduur, scherm, camera en snelheid. Daarbij kan ik echter al meteen de opmerking maken dat de batterijduur van mijn Note 9 ook uitstekend was. Ik haalde nog steeds gemakkelijk meer dan een dag voordat ik moest opladen. De S23 Ultra is duidelijk zwaarder en groter dan de Note 9 maar ligt, naar mijn gevoel, nog steeds goed in de hand. Het scherm van de S23 Ultra is groter en ‘mooier’ qua kleuren maar eerlijk gezegd heb ik als 65+ er moeite mee om de verschillen te zien. Dat geldt eigenlijk ook voor de verversingsfrequentie (60 en 120 Hz), ik zie het verschil niet zo goed. Dat zal er wel mee te maken hebben dat ik geen doom scroller ben en ook geen games speel op mijn smartphone, maar ik heb de frequentie ondertussen vastgezet op 60 Hz, hetgeen beter zou moeten zijn voor de batterijduur. Idem eigenlijk voor de snellere processor. Ik gebruik niet veel apps waarbij ik het verschil goed kan merken. Dus ook hier geldt dat, als ik er op let, de verschillen wel kan merken, maar niet genoeg om een belangrijke reden voor een upgrade te zijn. Wat wel een duidelijke verbetering is, is de camera. Die is duidelijk superieur t.o.v. die van de Note 9 (die echter ook erg goed was). Ook hier geldt echter weer dat ik de verbetering wel zie (vooral met foto’s in het donker) maar dat ik nog steeds tevreden ben met de foto’s die de Note 9 maakt.
Een van de grootste ‘verslechteringen’ van de S23 Ultra t.o.v. de Note 9, is dat er minder sensors geïnstalleerd zijn in de S23 Ultra. Met de Note 9 kon je de hartslag en het zuurstofgehalte van het bloed meten (handig in het Corona tijdperk). De S23 Ultra heeft deze sensor niet meer. Aangezien ik een Samsung Galaxy Fit 2 draag om mijn sporten en stappen bij te houden heb ik, op een indirecte manier, nog steeds toegang tot mijn hartslag, maar het voelt toch aan als een degradatie.
Iets wat me opviel was de kwaliteit van de hoesjes die Samsung levert. Voor de Note 9 waren er een paar hoesjes met functie te krijgen, voor de S23 Ultra alleen maar een standaardhoesje. Uiteraard betaal je wel nog steeds een topprijs (als je ze los koopt).
Het moge langzamerhand wel duidelijk zijn dat ik voor mijn gevoel er niet echt veel op vooruit gegaan ben met de aanschaf van de S23 Ultra. Ik denk zelfs dat als de Note 9 nog steeds upgrades zou krijgen, ik deze weer zou gaan gebruiken. De S23 Ultra is een mooie smartphone, en doet bijna alles wat ik zou willen. Maar toch…

Een handig speeltje dat ik toevallig tegen kwam op AliExpress en gekocht heb, een macropad. Een macropad is een klein keyboard dat knoppen bevat die programmeerbaar zijn voor een bepaalde functie. Je hebt het niet echt nodig maar als je het eenmaal in je bezit hebt bevalt het, en gebruik je het ook. De software benodigd voor het programmeren is downloadbaar en gemakkelijk te bedienen. De RGB verlichting werkt maar is alleen in het (schemer)donker goed te zien. Ik heb mijn knoppen geprogrammeerd voor Copy (CTRL C), Paste (CTRL V), Find (CTRL F) en Volume control.

Als je met retrocomputing begint komen ook wat langvergeten problemen weer bovendrijven. Je hebt ook weer een cassetterecorder nodig om programma’s op te slaan. Als je een werkende gevonden hebt dan is deze oud en is het verstandig om de koppen schoon te maken. Daar gebruik je dan een schoonmaakcassette voor maar die zul je bij de MediaMarkt niet meer vinden. Gelukkig is daar nog AliExpress, waar ze dit soort zaken nog gewoon voor een schijntje te koop aanbieden.