Categorie: Experiment

Kleine experimenten die ik uitgevoerd heb.

Oxaalzuur kristallen onder de polarisatie microscoop

In nagenoeg alle bouwmarkten kan men ontweringswater kopen hetgeen een ca. 3%-ige oplossing van oxaalzuur (giftig) in water is. Ik heb wat van dat ontweringswater ingedampt totdat bij afkoelen naaldvormige kristallen gevormd werden. Vervolgens heb ik een druppel van de oplossing op een objectglaasje geplaatst, het water aan de lucht laten verdampen, er een dekglaasje opgelegd en vervolgens het preparaat onder de polarisatiemicroscoop bekeken. De kristallen zijn kleurloos bij gewoon licht maar laten prachtige kleuren zien onder de polarisatiemicroscoop.

Maaswijdte van een zeef bepalen

Uiteraard al eerder vermeld is dat ik lid ben van GEA’s Werkgroep Zand, waarbij we verschillende zandsoorten bekijken met een mineralogische en geologische blik. Een van de analysemethodes (zeefanalyse) die men gebruikt als men een zandmonster heeft is het scheiden van het zand in verschillende zeeffracties die dan elk een bepaalde deeltjesgrootte verdeling bevatten (ASTM C136). Zoals het woord al aangeeft bereikt men dat door het zand door een stapel zeven met een steeds kleinere maaswijdte (de lengte van de opening tussen de draden) te “gieten”. Professionele, gekalibreerde, zeefsets zijn duur en daarom heeft een van onze medeleden een set goedkopere zeefsets laten maken uit gaas en PVC buizen (zie de foto hieronder).

Deze heb ik nu al een tijdje in mijn bezit en ze werken goed. De vraag waar men eigenlijk wel een goed antwoord op wil hebben is wat de maaswijdte van elke zeef is. Bij nader inzien kon mijn Celestron USB microscoop helpen daar antwoord op te geven. De bijgeleverde software maakt het nl. mogelijk om afstandsmetingen uit te voeren. Dat heb ik gedaan en na wat rekenwerk en enkele controles kon ik op deze manier redelijk nauwkeurig de maaswijdte bepalen.

Niet geheel verrassend wijkt de gemeten maaswijdte een beetje af van de specificatie van de gebruikte zeven.

Verdelingsevenwicht van Jood

Een van die proefjes die men in veel scheikunde boeken kan vinden is de verdeling van jood over een polaire (water) en een apolaire fase (wasbenzine). Dat proefje kan men gemakkelijk ook zelf uitvoeren door was wasbenzine en water in een reageerbuis te gieten en enkele korrels jood toe te voegen. Het jood verdeelt zich over beide fases, waarbij men kan zien dat het grootste gedeelte van het jood zich in de wasbenzine fase bevindt. De lichte bruinvorming van de water fase die men kan waarnemen geeft aan dat er een klein beetje jood in de water fase opgelost zit.

Fabian Oefner

Dit is zulk een experimentje waarvan ik zei, zodra ik erover las en een foto zag, ‘”dat wil ik ook eens doen.”  Het experiment is heel eenvoudig. Injecteer verschillende kleuren wateroplosbare verf in een beetje ferrofluid dat op een magneet staat, en kijk naar het prachtige effect dat ontstaat. Dit experiment werd oorspronkelijk gepresenteerd door de Zwitserse kunstenaar Fabian Oefner. Op zijn site Fabian Oefner | Gateway to the Invisible laat prachtige foto’s en ook nog watt andere mooie experimenten zien. Ik raad iedereen ook aan naar zijn TED talk te kijken: Fabian Oefner: Psychedelic science | Video on TED.com

Kiezelgoer

Een van die microscopie onderwerpen waar ik iets meer werk van wil gaan maken is het bekijken van diatomeeën (http://nl.wikipedia.org/wiki/Diatomee%C3%ABn). Op YouTube zijn er een drietal interessante filmpjes te vinden over dit onderwerp, waarin beschreven wordt waar men ze kan vinden, isoleren en bewerken voor chemisch onderzoek.

Daar zit aardig wat werk aan verbonden en ik ben er nog niet aan toegekomen dit daadwerkelijk uit te voeren. Ik wist echter dat kieselgoer opgebouwd is uit diatomeen, hetgeen ook wel blijkt uit de andere naam waaronder het bekend is nl diatomeeënaarde.  Bij een drogist wat kieselgoer kunnen kopen. Onderstaande foto laat zien wat ik onder de microscoop zag. Men kan waarnemen  dat kieselgoer inderdaad opgebouwd is uit diatomeeën, maar men kan ook goed zijn dat het fijngemalen is. Veel skeletten zijn sterk beschadigd en men ziet alleen maar brokstukken.

Saharazand op mijn auto – II

In het vorige blog werd over Saharazand op de auto geblogd. Als er in de Sahara een zandstorm heeft gewoed kan het opgewaaide stof en fijne zand hoog in de atmosfeer terecht komen en door de wind over een groot oppervlak verspreid worden. Als het gaat regenen, komt het met de regen omlaag en vinden we het o.a. terug op onze auto als een fijn gele of soms oranjeachtig waas. Indertijd heb ik het zand m.b.v. plakband van de auto afgehaald en onder de microscoop bekeken. Dat gaf echter niet al te duidelijke beelden. In oktober heb ik een nieuwe kans gehad. Dit keer heb ik echter wat zand afgespoeld en vervolgens ingedampt alvorens het onder mijn Euromex ML2000 microscoop te bekijken met doodvallend en gepolariseerd licht. Vooral onder gepolariseerd licht is nu te zien dat er mineralen in het zand zitten. Het merendeel lijkt kwarts te zijn en er zit ook wat organisch materiaal tussen.

Saharazand op mijn auto

Op vrijdag, 29 juni 2012 regende het  en de dag erna viel me op hoe stoffig mij auto was. Ik moest onmiddellijk aan Saharazand denken. Als er in de Sahara een zandstorm heeft gewoed kan het opgewaaide stpf en fijne zand hoog in de atmosfeer terecht komen en door de wind over een groot oppervlak verspreid worden. Als het gaat regenen, komt het met de regen omlaag en vinden we het o.a. terug op onze auto als een fijn gele of soms oranjeachtig waas.

Op de foto is dat niet goed te zien, maar de kleur doet inderdaad geelachtig aan. Op zaterdag vroeg ik me af of ik iets interessants kon vinden in dit stof als ik het microscopisch onderzocht. Ik besloot daarom een plakband preparaat te maken. Een stukje helder plakband werd eerst op de autoruit geplakt  en vervolgens op een objectglaasje. Het objectglaasje werd onder een microscoop gelegd. In dit geval heb ik gebruik gemaakt van mij Celestron Digitale Microscoop die volgens de fabrikant 10x, 40x en 150 x kan vergroten. Onderstaande foto heb ik met deze microscoop gemaakt bij maximale vergroting. Het grote deeltje is ca. 0.3 mm groot. Veel details kan men niet herkennen. Men ziet veel zeer kleine donkergekleurde deeltjes en lichtgekleurde deeltjes. Ik heb dit preparaat ook eens onder mijn Euromex Novex K microscoop bekeken met opvallend licht en kreeg de indruk dat het lichtgekleurde materiaal van organisch oorsprong was (meer groen gekleurd).

 

Melk verzuring?

Altijd op zoek zijnde naar leuke en gemakkelijk uit te voeren experimenten kwam ik het experiment ‘Measuring the pH of Milk’ tegen, waarbij men naar de verzuring van melk kijkt. Melk wordt al besmet met bacteriën voor het de koeienuier verlaat. In verse melk is het aantal bacteriën nog laag hetgeen de melk dan ongevaarlijk maakt. De melkzuur bacterie is in deze het belangrijkst. Deze zet suikers om in melkzuur. Als deze bacteriën in aantal toenemen verzuurd de melk. Dit fenomeen kan men dan binnen drie dagen waarnemen.

Zo gezegd, zo gedaan.  We hadden in huis alleen maar van die kartonnen pakjes halfvolle melk. Daar heb ik er eentje van gepakt, enkele ml in een buis gestopt, daar weer een pH elektrode in gestopt en een lange duur meting opgestart (1 meting per 1 en later 2 minuten). Het resultaat kan men zien in onderstaande grafiek. Zelfs na 1 week is er nog altijd geen pH daling waar te nemen. Achteraf gezien is de verklaring eenvoudig. De melk in deze pakjes is gesteriliseerd, men hoeft ze zelfs niet in de koelkast te bewaren. Daar leven dus geen melkzuur bacteriën in waarvan de populatie kan groeien. Alhoewel dit niet het resultaat is waar ik op hoopte suggereert het resultaat wel dat de melk in deze pakjes zeer goed gesteriliseerd is.

Bladafdruk maken voor microscopisch onderzoek

In het boek van Bruno P. Kremer met de titel `Mikroskopieren ganz einfach’  (2008, Kosmos, ISBN: 9783440113400) wordt een methode beschreven om een afdruk te maken van een blad en die afdruk vervolgens microscopisch te bestuderen. De methode is heel eenvoudig in zijn opzet en geeft goede resultaten. Uiteraard heeft men een blad van een plant nodig. Daar laat men een druppel alleslijm (bv van Bison) opvallen dat men met een dekglaasje dun uitsmeert. Laat de lijm goed drogen. Neem vervolgens een pincet met een scherpe punt en gebruik die om  voorzichtig een stukje lijmlaag van het blad te trekken en op een objectglaasje te leggen. Leg er vervolgens een dekglaasje op en bekijk het resultaat onder de microscoop.

Zoals men in onderstaande foto kan zien is de afdruk die men op deze manier kan verkrijgen zeer gedetailleerd. Zelfs huidmondjes zijn zichtbaar. Op zich is deze methode makkelijker om dit soort structuren waar te nemen dan met een microtoom aan de slag te gaan.