Categorie: Experiment

Een eenvoudig experimentje om uit te voeren is m.b.v. de Vernier LabQuest en een contactthermometer de temperatuur van uitgeademde lucht te meten. Plaats de contactthermometer in een rietje en plak deze vast. Verbind te thermometer met de LabQuest en meet de temperatuur van de uitgeademde lucht door door het rietje heen uit te ademen. We meten een temperatuur van 35 °C.

Als men er geen probleem mee heeft om het bioscoopbrilletje dat men krijgt om naar 3D films te kijken uit elkaar te halen dan is men vervolgens in het bezit van twee polarisatiefilters. Om deze polarisatiefilters wat handzamer in gebruik te maken heb ik ze in diaraampjes (zonder glazen) gemonteerd. Om zeker te zijn dat je met polarisatiefilters te maken hebt leg je ze over elkaar heen en roteer je ze t.o.v. elkaar. Polarisatiefilters onder een hoek van 90o gedraaid t.o.v. elkaar doven het doorvallende licht uit zoals te zien is op onderstaande foto. Neem vervolgens een velletje transparant cellofaan en versnipper dit met een schaar in kleine stukjes. Neem nu een diaraampjes houder met glasplaatjes en klem de cellofaansnippers tussen de glasplaatjes. Plaats deze houder tussen de twee polarisatiefilters en plaats deze op een lichtbron. Roteer een van de filters. Men kan dan een caleidoscopisch effect waarnemen.

Een “klassiek” experiment om uit te voeren als men in bezit van een plasmabol is. Plaatst men een spaarlamp in de nabijheid van de plasmabol dan gaat deze branden.

In de plasmabol is een bolvormige elektrode is geplaatst in het middelpunt van een afgesloten ruimte die gevuld is met inert gas bij lage druk (1 – 100 Torr). De elektrode wordt op energie gebracht mbv een hoog-voltage, hoogfrequente voedingsbron (grootteorde tientallen kHz). Aangezien de voedingsbron opereert op een hoge frequentie fungeert de plasmabol als het ware als een antenne. De elektromagnetische straling die afgegeven wordt door de plasmabol bevat voldoende energie om de elektronen van de kwikmoleculen die in de spaarlamp aanwezig zijn aan te slaan. Bij terugval wordt UV-straling uitgezonden die dan de elektronen in de fluorescerende verf aan kan slaan waarop bij terugval wit licht wordt uitgezonden.

Silicagel bolletjes worden vaak aan een verpakking, in een klein wit zakje, toegevoegd om de doos droog te houden. Men noemt ze ook wel droogparels hetgeen een directe vertaling is van het Duitse “Trockenperlen”. Silicagel wordt op het laboratorium en in de industrie als droogmiddel gebruikt waarbij men er soms een indicator aan toegevoegd om aan te geven of het materiaal nat of droog is. Een van de redenen dat het is zo geschikt is als droogmiddel is omdat het tot wel 35 gewichtsprocent aan water kan opnemen. Dit kan men illustreren met een eenvoudig experiment. Men legt een silicagelbolletje onder de digitale microscoop gelegd en meet de diameter (10 x vergroot). Vervolgens legt men m.b.v. een pipet een druppel water op de parel, waarna men kan observeren dat het bolletje door opzwellen groter wordt. De diameter neemt toe van 2.25 tot 2.69 mm een toename van 20%. Dat wijkt af van de hierbovengenoemde 35% maar het bolletje dat ik gebruikte was van tevoren niet gedroogd. Daarnaast hoeft de toename in diameter niet lineair te verlopen als functie van de gewichtstoename. Dat zou men op een andere manier kunnen onderzoeken door achtereenvolgens nauwkeurig gewogen minieme hoeveelheden water toe te voegen en te meten of de diameter inderdaad recht evenredig toeneemt.

Ik ben al langer met elektronica experimenten en oscilloscopen bezig maar een van die experimenten die ik me nog uit mijn jeugd herinner en ik toendertijd nooit zelf heb kunnen uitvoeren, is het maken van Lissajous figuren. Een Lissajous figuur is het patroon dat ontstaat als men twee harmonische trillingen die onderling loodrecht op elkaar staan bij elkaar optelt waarbij men een twee dimensionale trilling maakt. De weg die de somtrilling beschrijft vormt een Lissajous-figuur. De vorm die het Lissajous figuur aanneemt wordt bepaald door de amplitudes en de frequenties van de afzonderlijke trillingen en het faseverschil tussen de trillingen. De figuren zijn genoemd naar J. A. Lissajous (1822-1880) die deze verkreeg door licht achtereenvolgens te laten reflecteren op twee spiegels die bevestigd waren aan twee stemvorken die haaks op elkaar stonden.

Lissajous figuren kan men ook maken met behulp van een 2-kanaals oscilloscoop en twee functiegeneratoren. Eenvoudige 1-kanaals oscilloscopen (o.a. een Velleman PCS 100) had ik al langer in mijn bezit. Ik had zelfs al een 2-kanaals USB oscilloscoop (Basic Stamp), alleen kon de software die bijgeleverd werd geen Lissajous figuren maken. Recentelijk ben ik echter in het bezit gekomen van een goedkope (Chinese) 2 kanaals USB oscilloscoop, de “RockTech BM102 50MHz 2-CH USB Analog Oscilloscope.” De bijgeleverde software maakt het mogelijk om Lissajous figuren te produceren. Een ander instrument dat ik recentelijk goedkoop op de kop getikt heb is de FG-100-DDS functie generator. Deze gecombineerd met mijn HP3311A functiegenerator heb ik gebruikt om onderstaande Lissajous figuren te maken.

Zoals met al deze goedkope Chinese apparatuur. Het is misschien niet super, maar het werkt wel en is voldoende nauwkeurig voor het type experimenten dat ik wil uitvoeren. De software van de scoop werkt onder Windows 10. Jammer genoeg is hij niet helemaal stabiel en wordt men soms gedwongen de PC uit en weer aan te zetten om weer te kunnen meten. De kans lijkt mij klein te zijn dat er nog een upgrade op de bijgeleverde software komt.