Bekocht of behandeld?

Zeker op dit blog probeer ik er geen geheim van te maken dat ik redelijk skeptisch ben en uiterst kritisch sta tegenover allerlei zogenaamde alternatieve geneeswijzen, occultisme en andere vormen van kwakzalverij en boerenbedrog.  Enkele jaren geleden ben ik daarom lid geworden van twee verenigingen, de – Vereniging tegen de Kwakzalverij  en – Skepsis -.  Skepsis  levert een kritische blik op buitengewone beweringen, pseudowetenschappelijke theorieën, dubieuze therapieën en paranormale overtuigingen terwijl de Vereniging tegen de Kwakzalverij meer georiënteerd is op het bevechten/bekritiseren van medische  wantoestanden.

Een van de voordelen van het lid zijn van deze vereniging is dat men de symposia en congressen kan bijwonen.  Op 2 oktober 2010 ben ik aanwezig geweest bij het symposium – Bewijs geleverd? – in het Felix Meritis  in Amsterdam dat georganiseerd werd door de Vereniging tegen de Kwakzalverij. De vraagstelling die als rode draad door de presentaties liep was: Hoe oordelen consumenten, behandelaars, wetenschappers en rechters over alternatieve behandelwijzen? Alle lezingen die dag heb ik als bijzonder boeiend ervaren, maar van slechts twee sprekers heb ik het boek dat zij gezamenlijk geschreven hebben die dag gekocht. Deze sprekers waren Simon SIngh en Edzard Ernst en het boek dat ik hier wil bespreken heet – Bekocht of behandeld, De feiten over alternatieve geneeswijzen -.

Dr. Edzard Ernst, arts en professor in ‘Complementary Medicine’ aan de Universiteit van Exeter (GB). Hij stichtte in 1993 aldaar de eerste leerstoel in Complementaire Geneeskunde en doet wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van alternatieve geneeswijzen. Hij is oprichter en hoofdredacteur van twee medische tijdschriften (FACT [‘Focus on Alternative and Complementary Therapies’] en Perfusion). Hij kreeg 13 wetenschappelijke prijzen, publiceerde meer dan 1000 artikelen alsmede meer dan 40 boeken. Het ziet er naar uit dat hij deze leerstoel gaat verliezen doordat Prins Charles (een gelovige in alternatieve geneeskunde en andere soorten van bijgeloof) druk heeft zitten uit te oefenen op het universiteitsbestuur om deze leerstoel op te heffen.

Dr. Simon Singh  is een gepromoveerd deeltjes fysicus. Hij was vanaf 1991 werkzaam bij de wetenschapsafdeling van de BBC en was ook gedurende vele jaren columnist bij de Britse kwaliteitskrant – The Guardian. Hij is de auteur van populair-wetenschappelijke boeken zoals: Fermat’s Last Theorem, The Code Book, Big Bang en natuurlijk het boek dat we hier bespreken en waarvan hij co-auteur was: Trick or Treatment, Alternative Medicine on Trial. Simon Singh is werd aangeklaagd wegens smaad door de Britse Vereniging van Chiropractoren, voor het maken van een genuanceerde opmerking in een van zijn columns, een strijd die hij na twee jaar op het nippertje gewonnen heeft. De publiciteit waarmee dit gepaard is gegaan heeft ertoe geleid dat de infame Britse –Libel Laws –  aangepast gaan worden.

Het boek zelf behandeld wetenschappelijk onderzoek dat uitgevoerd is op Alternatieve geneeswijzen en bevat ook een uitgebreide discussie over de principes van dit wetenschappelijk onderzoek, de valkuilen en hoe men de resultaten moet interpreteren.

‘Onze missie,’ stellen Simon Singh en Edzard Ernst, ‘is het onthullen van de waarheid over drankjes, zalfjes, pillen, naalden, kloppen en het werken met energieën. Remedies die buiten het domein van de conventionele geneeskunde liggen en in toenemende mate worden gebruikt om patiënten te genezen.’

In Bekocht of behandeld? gaan ze op zoek naar het antwoord op de volgende vragen:
*Wat werkt er wel en wat niet?
*Wat zijn de geheimen en wat de leugens?
*Wie is betrouwbaar en wie is het alleen om het geld te doen?
*Weten de artsen van tegenwoordig wat het beste is, of zijn we meer gebaat bij oudewijvenpraat, die teruggrijpt op oude wijsheid?

Persoonlijk vind ik dit een zeer goed geschreven boek, als ik eenmaal een het lezen was moest ik mezelf soms dwingen om het weg te leggen. Niet alle denkbare alternatieve geneeswijzen worden behandeld het boek richt zich op accupunctuur, homeopathie, chiropractische therapie en kruidengeneeskunde. De reden hiervoor is eigenlijk heel eenvoudig, dit zijn de geneeswijzen waar het meeste – echt – wetenschappelijk onderzoek aan gespendeerd is. Het moge ook duidelijk zijn dat er van de meeste claims die gemaakt worden door de beoefenaars van deze geneeswijzen weinig overblijft  nadat ze kritisch beoordeeld worden. Van homepathie blijft niets over, er lijken nog enkele diuscussiepunten te zijn m.b.t. accupunctuur (mede veroorzaakt door de problemen met het opzetten van een duidelijk experimenteel kader), het werkzame deel van chiropractie lijkt niet onderscheidbaar te zijn van fysiotherapie, en alleen voor kruidengeneeskunde kan men soms duidelijke correlaties vinden. Dat laatste is natuurlijk niet helemaal vreemd aangezien vele medicijnen een oorsprong vinden in kruiden (bv aspirine, kinine). Dat de kruidengeneeskunde niet zonder extra risico is wordt ook voldoende aannemelijk gemaakt.

Daarnaast bevat het boek een interessant aanhangsel nl een snelle handleiding voor alternatieve geneeswijzen. Dit is vooral handig aangezien vooral in het wereldje van de alternatieve geneeskunde de kretologie en de eufemismen de overhand voeren. In dit aanhangsel worden een aantal alternatieve geneeskundes behandeld in de vorm: Naam, Beschrijving, Achtergrond, Wat is het Bewijs?, Conclusie.

Titel: Bekocht of Behandeld?
Auteurs: Simon Singh & Edzard Ernst
Jaar: 2010
Uitgever: Arbeiderspers (https://www.arbeiderspers.nl/web/Auteurs/Boek-5.htm?dbid=29173&typeofpage=94280)
ISBN: 9789029573139

Sonoluminescentie

In deze blogbijdrage wijk ik een beetje van mijn straniem af als ik websites met experimenten bespreek. Er is eigenlijk maar een experiment op de website www.techmind.org dat de me interesseert en dat is een getailleerde beschrijving  hoe men zelf een sonoluminescentie opstelling kan bouwen. Sonoluminescentie is het verschijnsel dat in een vloeistof die blootgesteld wordt aan ultrageluid lichtflitsen kunnen optreden. Het mechanisme is nog steeds niet exact bekend. Een gedetailleerde discussie over sonoluminescentie kan men vinden in een Scientific American artikel van Seth J. Putteman `Sonoluminescence: Sound into Light` ( February 1995).

In datzelfde nummer kan men in de rubriek `The Amateur Scientist`een artikel vinden geschreven door Robert A. Hiller en Bradley P. Barber  getiteld `Producing Light from a Bubble of Air` ( p. 78-80) waarin de bouw van een sonoluminescentie opstelling beschreven wordt die als basis diende voor de beschrijving op deze website.

Vernier Power Amplifier Function Generator

Om wetenschappelijke experimenten ook thuis te kunnen uitvoeren ben ik altijd op zoek naar handige (en gratis) programma’s. Recentelijk vond ik de ‘Vernier Power Amplifier Function Generator’ , een programma dat de geluidskaart van de computer verandert in een functie generator. Er zijn meer van dergelijke tools te vinden op het web. Voorbeelden hiervan zijn ‘ Sweepgen’ , ook een functiegenerator,  en ‘ Soundcard Oscilloscope’, een programma dat het mogelijk maakt je geluidskaart als een oscilloscoop te gebruiken.

De Vernier Power Amplifier kan zowel een gelijkspannings signaal (DC) als verschillende soorten wisselspanning (sinus, blok, zaagtand) genereren. Zoals het hoort voor een functiegenerator kan men ook de frequentie instellen, een offset definiëren en de output frequentie met een factor twee omhoog of omlaag bijstellen (een octaaf).

Al met al een handig programma als men wel eens elektronica experimenten uitvoert.

Ideeen, hoe ze te kraken

  1. Gewoon negeren

Men bewaart een dodelijk stilzwijgen. Alleen veteranen zijn daarvan niet onder de indruk.

  1. Bespotten

“Meent u dat nu werkelijk in volle ernst?”of “Wij hebben hier uitsluitend genieën in ons midden”en geen mens wil meer iets van het plannetje weten.

  1. Uitlachen

“Haha, dat is een nieuwe. U hebt zeker de hele nacht rechtop in bed gezeten om daarmee nu voor de dag te kunnen komen.”

  1. Overdreven loven

Na vijf minuten vraagt iedereen zich af waar de fout zit.

  1. Qp de kosten wijzen

“Heeft u zich wel afgevraagd wat dat gaat kosten?”Kosten zijn altijd reëel; besparingen meestal denkbeeldig.

  1. De oorspronkelijkheid in twijfel trekken

“Maar dat heeft Kleisterbrink toch al vier maanden geleden voorgesteld” en de aandacht concentreert zich op de auteur en niet langer op het plan.

  1. Buitenspel zetten

Zeg gewoon, dat het idee in strijd ls met de principes van het bedrijf.

  1. Subtiele verdachtmaking

“We moeten er voor oppassen, dat we ons niet overmatig bevoordelen. Dat zou een beetje te lichtzinnig zijn”.

  1. Vermoeidheid uitzaaien

“We hebben alles al geprobeerd” is een prima tekst om vooral nieuwelingen te ontmoedigen.

  1. Cumulatieve afbraak

Tien of twintig gronden noemen waarom het niet kan.

  1. Verbinding leggen met een zwart schaap

“Is Ruitenbeek hier niet al eens mee gekomen?” Ruitenbeek is er twee jaar geleden uitgevlogen omdat hij bonje met de baas kreeg.

  1. Behendig van tafel schuiven

Van onderwerp veranderen, een ander punt er tussen schuiven of snel de bijeenkomst beëindigen.

  1. Kapot veranderen

Schijnbaar enthousiast hier en daar een kleine verandering voorstellen met het verzoek. Die nog eens afzonderlijk te willen bekijken.

  1. Nog beter verlangen

“Ja, dat is goed, maar ik weet zeker, dat u nog veel betere ideeën heeft.”

  1. In stukjes hakken

Zolang over onderdelen van het plan doormelken, totdat het eigenlijke doel uit het oog is verloren.

  1. Het historische argument

“Zoiets is tot dusver nog nooit ergens geprobeerd.”

  1. Op de lange baan schuiven

“Aardig idee. Daar moeten we het later nog maar eens over hebben.”

  1. De auteur impopulair maken

Iedereen kregel maken door de auteur tot tijdrovende uitwijdingen aan te zetten.

  1. Technisch knock out slaan
  2. Wijzen op verordeningen en wetten, waarmee het idee in strijd zou zijn.
  3. Over de technologie van het idee zeuren: “Als we de x-computer als terminal gebruiken zijn we aangewezen op het y moduul bij de input en dan moet de hele codering voor onze time-sharing worden aangepas t “.
  4. De commissie

Als geen van de voorgaande 19 methoden uitkomst heeft gebracht, benoem dan een commissie om het plan nader uit te werken. Niemand zal er dan ooit meer iets van terug zien.

 

Research Definities

Tijdens het opruimen van wat papierwerk kwam ik een overzichtje tegen van zgn. – Research Definities – dat in Mei 1957 onder de titel – Light Metallurgy … A Glossary for Research Reports – in het tijdschrift – Metal Progress  – gepubliceerd werd (p.75,76). De auteur, C. D. Graham Jr. had zo te zien een paar publicaties teveel onder zijn ogen gekregen. Het is altijd de moeite waard om je te realiseren dat sommige zaken door de jaren heen niet veranderen.  Wetenschappelijke publicaties zijn opgebouwd volgens een redelijk strak stramien waarin men geneigd is bekende frases te gebruiken. Het artikel geeft aan welke frase waar gebruikt wordt en hoe men deze in werkelijkheid moet interpreteren. Een overzicht met de bijbehorende Nederlandse vertaling leek me leuk materiaal voor op dit blog.

INTRODUCTION

  • It has long been known that : het was me teveel moeite om de oorspronkelijke referentie op te zoeken.
  • Of great theoretical an practical importance : Ik vind dit interessant.
  • While it has not been possible to provide definite answers to these questions : De experimenten zijn welliswaar mislukt maar we kunnen er wel  een publicatie uitpeuteren,

EXPERIMENTAL PROCEDURE

  • The W-Pb system was chosen as especially suitable to show the predicated behavior : De kerel in het lab naast me had toevallig net een batch gemaakt.
  • High purity / Very high purity / Exremely high purity / Super purity / Spectroscopically pure : De samenstelling van dit material is onbekend en men is aangewezen op de overdriven claims van de fabricant.
  • A fidicual reference line : Een kras
  • Three of the samples were chosen for detailed study : We begrepen de resultaten niet die we kregen toen we de andere monsters gebruikten, daarom negeren we deze.
  • Accidentally strained during mounting : Op de vloer laten
  • Handled with extreme care throughout the experiments : Niet op de vloer laten vallen.
  • Given a homogenizing anneal : Geoxideerd (verroest)

 

RESULTS

  • Typical results are shown : We laten alleen de beste resultaten zien.
  • Although some detail has been lost in reproduction, it is clear from the original micrograph that : We kunnen helemaal niets herkennen in het oorspronkelijke plaatje.
  • Presumably at longer times : Ik heb niet genoeg tijd vrij gemaakt om dit goed uit te zoeken.
  • The agreement with the predicted curve is
    excellent : redelijk
    good : slecht
    satisfactory : twijfelachtig
    fair : ingebeeld.
  • As good as could be expected considereing the approximation made in the analysis : niet bestaand.
  • These results will be reported at a later date : Misschien dat ik nog ooit eens aan toe kom.
  • The most reliable values are those of Jones : Jones was een van mijn studenten.

 

DISCUSSION

  • It is suggested that / It is believed that / It may be that : Ik denk dat.
  • It is generally believed that : Er zijn een paar figuren die ook zo denken.
  • It might be argued that : Ik heb zulk een goed antwoord op dit argument dat ik het nu ga vertellen.
  • It is clear that much additional work will be required before a complete understanding : Ik begrijp er niets van.
  • Unfortunately, a quantitative theory to account for these effects has not been formulated : Gelukkig begrijpt nog niemand er iets van.
  • Correct within an order of magnitude : Fout.
  • It is to be hoped that this work will stimulate further work in the field : Deze publicatie stelt niet veel voor maar dat geldt voor alle andere publicaties over dit armzalige onderwerp ook.

 

ACKNOWLEDGEMENTS

Thanks are due to Joe Glotz for assistance with the experiments and to John Doe for valuable discussions : Glotz deed het echte werk en Doe heeft mij uitgelegd wat het betekent.

 

Jongeren, internet en informatie

Een van de tijdschriften dat ik graag lees is Informatie Professional. De opleiding heb ik meer dan 15 jaar geleden gevolgd en alhoewel ik niet meer werkzaam ben in deze tak van sport ben altijd geïnteresseerd gebleven. In de Informatie Professional van Juli/Augustus 2011 was ik een artikel aan het lezen waarin een passage stond die me intrigeerde (Dennis Schouten; Kanttekeningen bij de rol van het boek in de digitale wereld; Informatie Professional; 7/8 2011; p. 12,13). Volgens Arianne Baggerman (hoogleraar Boekwetenschap UvA) zou blijken dat vooral de jonge internetgeneratie de zogenaamde  ‘digital natives’, eigenlijk helemaal niet met internet kan omgaan en dat de oudere generatie, de ‘digital immigrants’, ze de weg moet wijzen bij het zoeken en vinden.  Ze verwees hierbij naar het onlangs verschenen boek van Nicholas Carr (The Shallows: what internet is doing to our brains. New York 2010)[en naar een recent rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau (Marjon Schols, Marion Duimel en Jos de Haan. Hoe cultureel is de digitale generatie?; Den Haag; Sociaal Cultureel Planbureau, maart 2011).

Dit intrigeerde me vooral omdat het een observatie was die ikzelf ook gemaakt meende te hebben en al jaren geleden betoogd. Mijn stelling liep meer volgens de lijnen dat jongeren helemaal niet zo bekwaam waren met computers, ze beheersen enige trucjes (SMS’s, sociale netwerken, etc.) goed en inderdaad beter dan de meeste volwassenen. Het probleem is echter dat in de meeste werkomgevingen dit helemaal niet de ‘skills’ zijn waarop men zit te wachten.

Om kunnen gaan met MS Office pakketten zoals Outlook, Word, Excel en Powerpoint is veel belangrijker en daar speelt gerichte ervaring een belangrijker rol. Echter ervaring doet men op tijdens het verrichten van werkzaamheden waar deze software pakketten een duidelijke en doelgerichte rol vervullen. Ik heb ook we eens de opmerking gemaakt dat mensen die met computers hebben leren omgaan in een DOS  omgeving ondertussen al meer vergeten zijn dan mensen die alleen hebben gewerkt met de ‘eyecandy’ computers van tegenwoordig. Wat ik hier mee bedoel is dat men door werken in een DOS omgeving een beter gevoel krijgt over wat de basis structuur van een computer inhoudt nl. de file structuur en wat een file eigenlijk is mogelijk zelfs de inherente logica van computersystemen. De interfaces waar men tegenwoordig mee werkt schermen dat besef af. Hierbij wil ik echter wel opmerken dat het tegenwoordig wel wat prettiger werken is met computers, informatie is makkelijker te benaderen en afgezien van de complexe mogelijkheden die software pakketten kunnen bieden zijn de basisvaardigheden relatief gemakkelijk te leren. De progressie op dat gebied was wel degelijk positief. Als ik tegenwoordig nog wel eens op mijn oude computers werk valt me op hoe traag ze eigenlijk waren. En iemand die zich nog gevechten met IRQ’s kan herinneren om hardware aan de praat te krijgen verlangt niet echt meer naar die tijd terug.

Hetgeen echter het meest onbegrijpelijk is voor iemand met mijn achtergrond is hoe slecht jongeren (uitzonderingen daargelaten) eigenlijk gericht informatie kunnen zoeken op het internet. Er heerst schijnbaar een nagenoeg totaal gebrek aan inzicht in hoe men Booleans (AND, OR, NOT, etc.) kan gebruiken om betere zoekresultaten te krijgen. Het blijft me verbazen hoe vaak ik de basisprincipes heb moeten uitleggen. Schijnbaar is dit iets wat men niet op school geleerd krijgt.

Als chemicus maak ik nog regelmatig gebruik van de Chemical Abstracts en andere databases, en daarbinnen heb ik ook zoekprofielen lopen. Google Alerts   levert zeker niet dezelfde kwaliteit aan hits op. Deze wetenschap zorgt ervoor dat ik zoekresultaten vaak kritisch beoordeel, waarbij de kwaliteit en betrouwbaarheid van de website een belangrijke rol speelt. Wikipedia is betrouwbaar als het over wetenschappelijk onderwerpen gaat, zodra het echter over politiek en personen gaat loont het zich om iets dieper te kijken, o.a. wie bijdrages geleverd hebben aan het artikel. Ook dit is een facet waarvan het me regelmatig opvalt dat het bij jongeren maar zeker ook bij ouderen ontbreekt. Wat echter ook van belang is om de waarde van een zoekresultaat te kunnen beoordelen is kennis over het onderwerp. Een gedegen basiskennis is belangrijk om zin van onzin te kunnen scheiden.  Hetgeen ik echter het meest onbegrijpelijk vind is dat er een groot aantal jonge HBO`ers en academici is die zelfs niet meer weten dat er nog databases zijn zoals de Chemical Abstracts zijn. Ze kennen soms nog wel systemen zoals Science Direct van Elsevier, maar zijn zich niet bewust van de beperkingen van deze systemen nl dat ze uitgevers afhankelijk zijn en daarom minder volledig.

Na dit hele betoog gehouden moet ik mij natuurlijk wel afvragen of ik niet in de val van ‘confirmation bias’ ben gevallen, en alleen maar informatie heb onthouden, gezocht en gevonden die mijn theorie bevestigd.

Daarnaast ben ik natuurlijk ook een 60+ er en val dan eigenlijk al in de categorie van `grumpy old man’.

Realitiet en Philip K. Dick

Een van die zaken waar je wel eens moe van wordt in discussies met – ware gelovigen – is het relativeren van het begrip –realiteit – in goed Nederlands – de werkelijkheid – genoemd. Het is ongelooflijk hoeveel pseudo metafysica je soms over je heen krijgt.  Over het algemeen beweert men dan dat feiten en werkelijkheid niet bestaan, een soort constructies van de geest zijn. Alles is mogelijk, als men maar wil. Mijn tegenargument was dan vaak de vraag wat men dacht dat er zou gebeuren als men van een gebouw van 10 m hoog springt richting een betonnen vloer. De realiteit komt je dan op een zeer harde manier tegenmoet en als je alleen maar je benen breekt kun je blij zijn. In dit soort discussies ging men nooit echt op dit soort argumenten in. Meestal werd er gebruik gemaakt van de klassieke ontwijk truc, nl over iets anders beginnen.

Laatst kwam ik een quote van Philip K. Dick (1928 – 1982) tegen een van de beste SF schrijvers uit het genre. Bijna al zijn boeken ondertussen verfilmd. De film – Blade Runner – is op een van zijn verhalen gebaseerd.

De quote die relevant is voor bovenstaand verhaal is:

   Reality is that which, when you stop believing in it, doesn’t go away.

Vrij vertaald:

De werkelijkheid is dat watt weigert weg te gaan als ik stop met erin te geloven.

Beter kan men het eigenlijk niet samenvatten.

Defecte voedingsadapter

Lang geleden heb ik een ”MiniPC for Android 4.0” gekocht bij een webwinkel. Ik wilde wel eens weten of deze MiniPC inderdaad geschikt is als Mediaserver. Dat is inderdaad het geval maar niet het onderwerp van deze blog. Bij de MiniPC wordt een voedingsadapter geleverd, en met de configuratie Wireless USB adapter, USB hub, Wireless Keyboard  en Wireless muis was de MiniPC al enige tijd aan het werk door een film af te spelen vanaf een NAS. Ik was even met iets anders bezig en schrok enigszins op het moment dat ik een knal hoorde. Mijn TV liet op dat moment ook geen beeld meer zien. In eerste instantie dacht ik dat de MiniPC kapot was. Een van de voordelen van de MiniPC is echter dat je ook een USB poort als voeding kunt gebruiken en na een USB kabel aangesloten te hebben werkte deze weer naar behoren. Daaruit kan men dan alleen concluderen dat er iets met de voeding aan de hand was en na even met de multimeter (http://nl.wikipedia.org/wiki/Multimeter) in de weer te zijn geweest werd dat bevestigd. Ik was nl. nieuwsgierig naar wat er precies gebeurd was en heb de oplader uit elkaar gehaald. Op de linker foto kun je zien dat de behuizing van een vermogens chip is afgesprongen.  Op de rechter foto kun je zien dat een en ander er geblakerd uit ziet.  Al  met al lijkt deze chip van iets te goedkope Chinese kwaliteit te zijn.

De natuurkunde van het vrije veld

Een van de redenen voor mij om tweede hands boekhandels en kringloopwinkels af te lopen is dat je daar vooral op boeken gebied van die juweeltjes tegen komt waar je al lang naar op zoek bent of die je te duur vond om ze nieuw te kopen.  Vandaag heb ik weer eens ontzettend veel mazzel gehad. Ik bezocht vandaag de kringloopwinkel hier in Hoofddorp om wat spullen af te geven. Ik loop dan altijd even naar binnen om te kijken of er nog iets leuks te scoren is en dat was vandaag zeker het geval. Alle drie de delen van – de natuurkunde van ’t vrije veld – door M. Minnaert  (hoogleraar sterrenkunde in Utrecht) stonden daar in het rek te koop voor € 0.70 per stuk.  De pocket uitgave met harde kaft die door Thieme uitgegeven is in de 70-er jaren. Deze uitgave is in 1997 nog eens door Thieme in ongewijzigde vorm uitgebracht en daarom is deze uitgave nog steeds te koop bij Bol.  Ook bij Scheltema in Amsterdam staan ze nog steeds te koop. De prijs die je voor deze boeken moet betalen als je ze nieuw koopt is echter € 188.90 en tweede hands boekhandels zijn in het algemeen niet veel goedkoper.

Deel 1 van deze set heb ik als eens eerder gekocht via marktplaats, in dat boek zat zelfs nog het stripje polaroid dat op de achterkaft geplakt werd. Maar nu heb ik de serie dus eindelijk compleet.

Wat deze set boeken nu zo bijzonder maakt is de manier waarop hij een wandeling in de buitenlucht benaderd heeft. Tijdens zulk een wandeling kan men allerlei natuurverschijnselen opmerken en zich erover verwonderen hoe deze tot stand komen. De boeken van Minnaert reiken daarvoor de fysische verklaring aan. Minnaert is in de 30-er jaren begonnen met het schrijven van deze boeken en is er aan blijven werken tot hij in 1970 overleed.  Je kunt he bijna zo gek niet verzinnen of het komt in deze boeken aan bod, van zingend zand,  de sterren hemel, wolkenpartijen, moire effecten, lichtzuilen, de blinde vlek, de samenstelling van zeezand, luchtbewegingen, de grootte van regendruppels, etc., etc.

Het eerste deel van het vrije veld heeft in het buitenland de meeste waardering gekregen. Het behandelt de natuurkunde van licht en straling – het eigenlijke vakgebied van Minnaert, die astrofysicus was – en is in een reeks van vertalingen  verschenen.

Karel Knip van het NRC handelsblad (www.nrc.nl) (die een wekelijkse kolom heeft in de rubriek Wetenschap die ik altijd met genoegen lees en die de voornaamste motivatie is voor mijn om op zaterdag het NRC te kopen) heeft in 1993 nog een goede recensie (http://www.nrcboeken.nl/recensie/levensvolheid-in-t-vrije-veld) geschreven over deze boeken. In veel van zijn columns komen deze boeken ter sprake als naslagwerk.

Titel: de natuurkunde van ‘t vrije veld
I. Licht en Kleur in het landschap
Auteur: M. Minnaert
Jaar: 1968 (5de druk)
Uitgever: Thieme
ISBN: –

Titel: de natuurkunde van ‘t vrije veld
2. Geluid, warmte, elektriciteit
Auteur: M. Minnaert
Jaar: 1970 (3de druk)
Uitgever: Thieme
ISBN: –

Titel: de natuurkunde van ‘t vrije veld
3. Rust en beweging
Auteur: M. Minnaert
Jaar: 1972 (3de druk)
Uitgever: Thieme
ISBN: 9003908400