Een van de tijdschriften dat ik graag lees is Informatie Professional. De opleiding heb ik meer dan 15 jaar geleden gevolgd en alhoewel ik niet meer werkzaam ben in deze tak van sport ben altijd geïnteresseerd gebleven. In de Informatie Professional van Juli/Augustus 2011 was ik een artikel aan het lezen waarin een passage stond die me intrigeerde (Dennis Schouten; Kanttekeningen bij de rol van het boek in de digitale wereld; Informatie Professional; 7/8 2011; p. 12,13). Volgens Arianne Baggerman (hoogleraar Boekwetenschap UvA) zou blijken dat vooral de jonge internetgeneratie de zogenaamde ‘digital natives’, eigenlijk helemaal niet met internet kan omgaan en dat de oudere generatie, de ‘digital immigrants’, ze de weg moet wijzen bij het zoeken en vinden. Ze verwees hierbij naar het onlangs verschenen boek van Nicholas Carr (The Shallows: what internet is doing to our brains. New York 2010)[en naar een recent rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau (Marjon Schols, Marion Duimel en Jos de Haan. Hoe cultureel is de digitale generatie?; Den Haag; Sociaal Cultureel Planbureau, maart 2011).
Dit intrigeerde me vooral omdat het een observatie was die ikzelf ook gemaakt meende te hebben en al jaren geleden betoogd. Mijn stelling liep meer volgens de lijnen dat jongeren helemaal niet zo bekwaam waren met computers, ze beheersen enige trucjes (SMS’s, sociale netwerken, etc.) goed en inderdaad beter dan de meeste volwassenen. Het probleem is echter dat in de meeste werkomgevingen dit helemaal niet de ‘skills’ zijn waarop men zit te wachten.
Om kunnen gaan met MS Office pakketten zoals Outlook, Word, Excel en Powerpoint is veel belangrijker en daar speelt gerichte ervaring een belangrijker rol. Echter ervaring doet men op tijdens het verrichten van werkzaamheden waar deze software pakketten een duidelijke en doelgerichte rol vervullen. Ik heb ook we eens de opmerking gemaakt dat mensen die met computers hebben leren omgaan in een DOS omgeving ondertussen al meer vergeten zijn dan mensen die alleen hebben gewerkt met de ‘eyecandy’ computers van tegenwoordig. Wat ik hier mee bedoel is dat men door werken in een DOS omgeving een beter gevoel krijgt over wat de basis structuur van een computer inhoudt nl. de file structuur en wat een file eigenlijk is mogelijk zelfs de inherente logica van computersystemen. De interfaces waar men tegenwoordig mee werkt schermen dat besef af. Hierbij wil ik echter wel opmerken dat het tegenwoordig wel wat prettiger werken is met computers, informatie is makkelijker te benaderen en afgezien van de complexe mogelijkheden die software pakketten kunnen bieden zijn de basisvaardigheden relatief gemakkelijk te leren. De progressie op dat gebied was wel degelijk positief. Als ik tegenwoordig nog wel eens op mijn oude computers werk valt me op hoe traag ze eigenlijk waren. En iemand die zich nog gevechten met IRQ’s kan herinneren om hardware aan de praat te krijgen verlangt niet echt meer naar die tijd terug.
Hetgeen echter het meest onbegrijpelijk is voor iemand met mijn achtergrond is hoe slecht jongeren (uitzonderingen daargelaten) eigenlijk gericht informatie kunnen zoeken op het internet. Er heerst schijnbaar een nagenoeg totaal gebrek aan inzicht in hoe men Booleans (AND, OR, NOT, etc.) kan gebruiken om betere zoekresultaten te krijgen. Het blijft me verbazen hoe vaak ik de basisprincipes heb moeten uitleggen. Schijnbaar is dit iets wat men niet op school geleerd krijgt.
Als chemicus maak ik nog regelmatig gebruik van de Chemical Abstracts en andere databases, en daarbinnen heb ik ook zoekprofielen lopen. Google Alerts levert zeker niet dezelfde kwaliteit aan hits op. Deze wetenschap zorgt ervoor dat ik zoekresultaten vaak kritisch beoordeel, waarbij de kwaliteit en betrouwbaarheid van de website een belangrijke rol speelt. Wikipedia is betrouwbaar als het over wetenschappelijk onderwerpen gaat, zodra het echter over politiek en personen gaat loont het zich om iets dieper te kijken, o.a. wie bijdrages geleverd hebben aan het artikel. Ook dit is een facet waarvan het me regelmatig opvalt dat het bij jongeren maar zeker ook bij ouderen ontbreekt. Wat echter ook van belang is om de waarde van een zoekresultaat te kunnen beoordelen is kennis over het onderwerp. Een gedegen basiskennis is belangrijk om zin van onzin te kunnen scheiden. Hetgeen ik echter het meest onbegrijpelijk vind is dat er een groot aantal jonge HBO`ers en academici is die zelfs niet meer weten dat er nog databases zijn zoals de Chemical Abstracts zijn. Ze kennen soms nog wel systemen zoals Science Direct van Elsevier, maar zijn zich niet bewust van de beperkingen van deze systemen nl dat ze uitgevers afhankelijk zijn en daarom minder volledig.
Na dit hele betoog gehouden moet ik mij natuurlijk wel afvragen of ik niet in de val van ‘confirmation bias’ ben gevallen, en alleen maar informatie heb onthouden, gezocht en gevonden die mijn theorie bevestigd.
Daarnaast ben ik natuurlijk ook een 60+ er en val dan eigenlijk al in de categorie van `grumpy old man’.