Typerende koppen wetenschapsnieuws

Luisterende naar een van mijn favoriete podcasts (The Skeptics Guide to the Universe, Episode #578 – 06/08/2016) kwam even ter sprake hoe de (meer populaire) pers op een nogal typerende manier nieuws uit de wetenschap presenteert. De aanleiding was de recente “ophef” in het nieuws dat het “mysterie van het vrouwelijke orgasme mogelijk opgelost was”. De zeer herkenbare observatie van Steven Novella (het is de moeite waard om zijn blog regelmatig te bezoeken) was dat de pers zeer vaak gebruikt maakt van dezelfde koppen en ook een nogal typerende verhaalopbouw.

De typerende koppen vallen vaak grofweg onder de volgende thema’s:

  • Wetenschappers staan perplex of zijn overrompeld door …
  • Er is grote onenigheid tussen wetenschappers over …..
  • Wetenschappelijk mysterie opgelost …..

De opbouw van het item verloopt vaak ook via een nogal herkenbare boog. Eerst wordt overdreven hoeveel we nog niet weten en nadat het item naar voren is gebracht wordt overdreven hoeveel we nu bijgeleerd hebben.

Waarheidsvinding

In een buitengewoon lezenswaardig artikel van Kees Kraaijeveld getiteld “Weggepoetste Waarheid” in de Volkskrant van 8 oktober 2016 wordt de stelling verdedigd dat het streven naar de waarheid een cruciaal ingrediënt is voor beschaafd samenleven. Helaas lijkt het zoeken en vinden van waarheden in onze maatschappij er steeds minder toe te doen. In het artikel wordt ook een aantal adviezen gegeven die men zelf kan hanteren om de waarheid te ontdekken en waarheidsvinding te verdedigen.

Wat kunt U zelf doen?

  1. Onderstreep het belang van waarheid en waarheidsvinding
  2. Strijd tegen onwaarheden
  3. Neem niets voor waar aan zonder onderbouwing
  4. Zoek actief naar tegenbewijs
  5. Bestrijdt relativisme
  6. Trek niet zonder reden de waarheden van experts in twijfel
  7. Bestrijdt cynisme
  8. Zoek actief naar feiten en onderbouw ze zo cijfermatig mogelijk
  9. Heb oog voor de kwaliteit van informatie
  10. Heb oog voor de kwaliteit van de bron van informatie
  11. Verdedig experts en hun instituten
  12. Accepteer geen leugens van politici
  13. Stem nooit op politici die liegen
  14. Maak consequent onderscheid tussen feiten en meningen
  15. Streef naar waarheid, streef naar consensus over de feiten
  16. Neem nooit genoegen met “ook een mening”

The Skeptics Guide To The Universe: Your escape to reality.

Ik heb er geen geheim van gemaakt op dit blog dat ik een groot voorstander ben van kritisch denken en daarom lid geworden ben van de Nederlandse Vereniging tegen de Kwakzalverij  en  het Nederlandse Skepsis ww.skepsis.nl/) (in Belgie is er Skepp. Uiteraard luister ik ook naar podcasts op dit gebied en een van de betere is het Amerikaanse – The Skeptics Guide to the Universe:  Your Escape to Reality –. De SF kenners onder ons kunnen deze titel wel aanvoelen, het is een persiflage op Douglas Adams – Hitchhikers Guide to the Universe -.  Op basis van deze titel zou men al kunnen vermoeden dat humor en zelfspot niet geschuwd worden in deze podcast en na al enkele jaren een trouwe luisteraar te zijn kan ik dit alleen maar beamen.

De podcats kan het best omschreven worden al seen wekelijkse talkshow waarin men het laatste nieuws bediscussieerd dat gerelateerd is aan het paranormale, de rafelranden van de wetenschap controversiële claims die wetenschappelijk bekeken worden. De podcast wordt geproduceerd door de –  New England Skeptical Society – in samenwerking met de  –James Randi Educational Foundation(JREF) –. James Randi neemt soms als gast deel aan deze podcast.

Elke podcast duurt 70 – 80 min en hanteert een min of meer vaste structuur:
This Day in Skepticism: wat is gedenkwaardig aan de dag dat de podcast gemaakt wordt.
News Items:   het laatste nieuws wordt bediscussieerd.
Who’s That Noisy : een quiz waaraan de luisteraars deel kunnen nemen. Er wordt een geluidsfragment afgespeeld en de luisteraars moeten raden welk geluid dat is.
Questions and E-mails: spreekt voor zich.
Science or Fiction: een quiz waaraan de panelleden deelnemen. 3 of 4 samenvattingen van wetenschappelijke publicaties worden gepresenteerd. Een daarvan is echter verzonnen. De panelleden moeten zien te achterhalen welke.
Quote of the Week : als afsluiting krijgt men een memorabele quote te horen.

Het panel is opgebouwd uit een vast team: Steven Novella , Robert Novella , Cara Santa Maria, Rebecca Watson (al een tijd niet meer gehoord), Evan Bernstein en Jay Novella  alhoewel er ook vaak een gast deelneemt.  Alle panelleden zijn ook actief met andere activiteiten op sceptisch gebied (blogs, etc.).

Een aanrader voor eenieder die scepticisme onderschrijft.

De screendimmer van de Raspberry Pi uitschakelen

Een van die zaken die niet zo gemakkelijk te realiseren zijn op de Raspberry Pi is het uitzetten van de screendimmer. In het verleden lukte me dat door gebruik te maken van onderstaande procedure.

Open een terminal window en type in:

  • sudo nano /etc/rc.local

Voeg aan de nu geopende file de volgende twee regels toe:

# turn of console blanking
setter –blank 0

Het “setterm –blank 0” commando zet de terminal  blanking periode op 0 s hetgeen betekend dat deze uitgeschakeld wordt. RC.local wordt uitgevoerd op het einde van de boot procedure met root privileges zodat het commando alle fysieke consoles (TV&HDMI) beïnvloedt.

Controleer of het script werkt door in de terminal in te typen.

  • sudo sh /etc/rc.local

Men krijgt dan het IP adres te zien. Het uitprinten daarvan is ook opgenomen in het script.

Jammer genoeg werkt deze oplossing niet meer. Na 15 min krijgt men nog steeds een zwart scherm te zien. Via Google heb ik de volgende, eenvoudig uit te voeren, oplossing gevonden.

Installeer de xscreensaver door in een terminal in te typen:

  • sudo apt-get install xscreensaver

Reboot hierna de Raspberry Pi. In de preferences kan men nu een screensaver optie vinden alwaar men de screensaver kan uitschakelen. Deze oplossing werkte voor mij.

Scheermes van Hanlon

Het scheermes van Hanlon (of Hanlons scheermes) luidt:

“Never attribute to malice what can be adequately explained by stupidity”

Vertaling: “Schrijf nooit aan kwade opzet toe wat afdoende verklaard kan worden door domheid.”

Het is een van de betere argumenten die men  tegen complottheorie denkers kan gebruiken. Deze vergroten nogal kleine onduidelijkheden of foutjes in officiële berichtgeving.

Soms vraag je je af of ze wel eens in het bedrijfsleven on voor de overheid gewerkt hebben. Hoe moeilijk het niet is om alle neuzen dezelfde kant te laten opgaan.

De “80% is goed genoeg” regel

Vandaag hoorde ik tijdens een lezing op mijn werk een leuk en correct tegenargument tegen een van die 80/20 regels die managers graag (tegen je) gebruiken als je je werk goed probeert te doen.

Men claimt dat in de dagelijkse praktijk te veel tijd verloren gaat als men zijn  werk voor 100% goed probeert te doen. Vooral de laatste 20% kost de meeste tijd. Er wordt overlegd, gewikt en gewogen om die laatste 20% maar goed te krijgen. Dat is eeuwig zonde. Vaak is 80% al meer dan voldoende. Die laatste 20% verbeter je tijdens het proces.

Als het eenmaal zover is dat we mensen kunnen klonen, kan men zich echter beter niet aan deze regel houden. Onze genen komen voor ongeveer 98% overeen met zowel de bonobo als de chimpansee. Het moge dus duidelijk zijn dat we  als we ons met dit soort  technieken bezig houden we  beter niet volstaan met het volgen van dit soort regels en dat een accuraatheid van nagenoeg 100% een vereiste is. Als je de laatste 20% tijdens het proces wilt verbeteren ben je al te laat.

Je kloon zou er dan zoals hierbeneden weergegeven kunnen uitzien, ge-deëvolueerd naar een Homo habilis die  2.2 miljoen jaar geleden op de aarde rondliep.

Searchen in Google

Op mijn website heb ik al eens een stukje geschreven over literatuuronderzoek , in zijn algemeenheid maar ook hoe te zoeken in Google.

Alle goede zoekmachines hebben een ding gemeen, nl dat het mogelijk is om de database te doorzoeken m.b.v. de zgn. BOOLEAN operatoren. De meest belangrijke operatoren zijn:

  • AND in het Nederlands EN in Google aangegeven mbv een + teken. Dit is de default operator vanr Google. Indien deze boolean gebruikt wordt geeft men aan dat alle zoektermen die gekoppeld zijn door de operator in het eindresultaat aanwezig moeten zijn.
  • OR: in het Nederlands OF. Dit is de standaard instelling van de meeste zoekmachines. Indien men in een zoekmachine “titratie pH zuur” intypt dan zoekt men in feite op “titratie OR pH OR zuur”
  • NOT: in het Nederlands NIET. Binnen Google aangegeven mbv een – teken. Indien deze boolean gebruikt wordt geeft men aan dat de zoekterm die daarna komt niet in de resultaten mag voorkomen.

Binnen Google kan men naast de tekens ook daadwerkelijk de operatoren zelf gebruiken. Men typt ze dan wel met hoofdletters in.

De meest krachtige manier om te zoeken is door het gebruik van deze boolean operatoren te combineren in een zoekterm. Om de goede combinaties te krijgen is men echter wel gedwongen om haakjes te gebruiken. Bijvoorbeeld: “titratie AND (zuur OR zuren) AND (base OR loog)” Met deze zoekterm demonstreren we ook hoe we door de booleans op een goede manier te combineren vaak voorkomend problemen bij het zoeken op een slimme manier kunnen oplossen.

Op zich zijn de AND, OR en NOT operator al voldoende om een complexe zoekstrategie op te zetten.  Er zijn echter nog een aantal andere operatoren die het zoeken vergemakkelijken en waarvan het handig is dat men ze kennen.

De belangrijkste daarvan is het zoeken naar frases door een zoekterm tussen aanhalingstekens te zetten. Google zoekt dan op de exacte combinatie van woorden en/of symbolen  die men tussen de aanhalingstekens heeft gezet.

Recentelijk heb ik ontdekt dat Google tegenwoordig ook de wildcard (*), ook wel joker genoemd, ondersteunt. De wildcard wordt gebruikt om een ontbrekend of variabel deel van een zoekvraag op te vullen. De * is een zeer krachtig zoekinstrument. Hij kan gebruikt worden als:

  1. Men niet precies weet hoe men het woord spelt. Door dan op een deel van het woord gevolgd door een wildcard te zoeken kan men zeer ver komen.
    VB: institu* i.p.v. institutioneel jans*en i.p.v. (jansen OR janssen)
  2. Om meervoudsvormen en/of synoniemen op te vangen:
    VB: titrati* i.p.v. (titratie OR titraties OR titration OR titrations)
  3. Om woorden binnen een zin te veralgemeniseren: VB: “titratie van * met loog” We zoeken dan op de zin met elk willekeurig woord i.p.v. de ster.
    Denk hier bv specifiek aan: “zuur OR zoutzuur OR HCl”

Google biedt nog een interessante optie voor het zoeken op synoniemen. Plaats je een tilde (~) direct voor het woord dan worden de synoniemen van dat woord meegenomen. Door bv te zoeken op “~facts” zoek je ook op “information”. Als men echter een + voor het woord zet wordt de synoniemen zoekfunctie uitgeschakeld.

What’s the harm?

Een van die argumenten die men redelijk vaak naar het hoofd geslingerd krijgt als men kritiek levert op kwakzalverij (ook wel `alternatieve geneeskunde’ genoemd) is `baat het niet dan schaad het niet’ en `het kan toch geen kwaad’ (vaak wel met een vraagteken erachter). Soms schiet je dan we een voorbeeld te binnen (Sylvia Millenkamp)  maar het is lastig om een goed overzicht te krijgen over het kwaad dat kwakzalvers aanrichten. Bij het beluisteren van een oude podcast (Point of Inquiry) werd ik verwezen naar de website “What’s the harm” van Tim Farley. Op deze site zijn anekdotes verzameld die demonstreren wat er kan gebeuren als men zijn vermogen om kritisch te denken niet gebruikt. Volgens de site representeren deze anekdotes 670000 mensen die verwondingen hebben ondergaan of zelfs zijn gestorven.  Anekdotes vormen  geen bewijs hetgeen op de site  duidelijk uitgelegd wordt. Daar staat dat echter tegenover dat mensen die in kwakzalverij geloven vaak nagenoeg alleen kunnen praten in termen van anekdotes en dat anekdotes een effectievere manier van communiceren tussen mensen kan zijn (roddelen schijnt een door evolutie gevormde eigenschap van mensen te zijn).

Het enige probleem dat ik met deze site heb is dat er sinds 2008 geen nieuwe anekdotes zijn toegevoegd. Tim Farley is een nieuwe site begonnen genaamd `Skeptical Software Tools` die weliswaar ook interessante informatie bevat maar jammer genoeg geen anekdotes.

Wetenschaps definitie

Tijdens het beluisteren van een podcast hoorde ik Nobel Laureate Sir Harold Kroto (de medeontdekker van de buckyball een mooie compacte definitie van wetenschap geven die mij wel aansprak.

Science is the only philosophical construct we have to determine the truth with any degree of reliability

Als het om kennisoverdracht gaat is het belangrijk om er zoveel als maar mogelijk is de waarheid te vertellen. Om feiten en fictie van elkaar te kunnen scheiden heeft men wetenschap nodig omdat wetenschap zich bezig houdt met absolute waarheden. De meeste andere menselijke “uitvindingen” of constructies op dit gebied, zijn niet gebaseerd op absolute waarheden en zijn in het algemeen onontvankelijk voor een zorgvuldige op bewijzen gebaseerde beoordeling. Ze zijn gebaseerd op menselijke constructies en niet-objectief denken. Het gaat dan om  verschillende zaken die mensen interessant vinden of gecreëerd zijn door mensen en  die niet noodzakelijk een op waarheid gebaseerde basis hebben.